Nickerie.Net, zaterdag 26 november 2005  

DWT-interview met Premier Balkenende

Tekst: Iwan Brave en Vernon Texel / Beeld: Hijn Bijnen

In zijn druk schema ruimde minister-president Jan Peter Balkenende (49) van Nederland even tijd in voor een exclusief gesprek met de Ware Tijd op de pier van Hotel Torarica. "Even het jasje uit", gooit hij even alle formaliteiten van de dag van zich af en gaat er gemoedelijk bijzitten. Voor doorzagen is er geen ruimte; we mogen een kwartier zien te rekken. "Ik beschouw me mezelf als een modern politicus, die de dialoog met Suriname wil aangaan."

Waarom heeft u de uitnodiging van president Venetiaan aangenomen?

"Laten we beginnen met te zeggen dat ik zeer vereerd was met de uitnodiging van president Venetiaan. Ook in Nederland is de 30-jarige onafhankelijkheid van Suriname een belangrijk moment. Op grond van onze geschiedenis, maar tegelijkertijd om stil te staan bij de toekomstige relatie. Ik heb hem aanvaard om onze gelukwensen over te brengen. Ook om ons respect te tonen voor de ontwikkelingen in Suriname; het werken en het bouwen aan je toekomst, dat gebeurt hier. Ik heb het ook willen aangrijpen om te wijzen op het belang van de betrekkingen tussen Suriname en Nederland. Zakelijke en betrokken relaties, met overeenstemming over de gemeenschappelijk te bereiken doelen. Maar ook om duidelijk te maken dat het ons niet alleen maar gaat om contacten tussen overheden, maar juist ook om contacten tussen maatschappelijke organisaties, NGO’s en bedrijven. Om al die redenen heb ik heel graag ja gezegd tegen de uitnodiging van president Venetiaan."

Is dertig jaar niet wat lang voor twee met elkaar nauw verbonden naties, dat nu pas een Nederlandse regeringsleider weer op bezoek komt?

"Jawel, het is een lange tijd. Er is ook veel gebeurd in het verleden. We zien ook wel dat zaken veranderen in de loop van de tijd. Vijf jaar geleden was er een vice-minister-president uit Nederland. Nu is de Nederlandse minister-president aanwezig. En ik ben hier heel erg graag. Het zegt iets over de afstand in de tijd ten opzichte van het verleden, maar tegelijkertijd de verbondenheid die er eigenlijk blijft. Maar dan op een andere manier en dat betekent ook samen willen stilstaan bij de toekomst."

Straks zijn de verdragsmiddelen volledig besteed. Gaat Suriname dan in de lange rij van landen of blijft het een land-plus?

"De traditionele ontwikkelingsrelaties zullen worden afgebouwd. En dat is misschien wel een belangrijke ontwikkeling omdat het ook zegt dat Suriname niet moet worden gezien als ontwikkelingsland met minder kansen dan andere landen. Suriname is een land met mogelijkheden, met natuurlijke rijkdommen en met economische kansen en dat willen we ook daarmee onderstrepen. Of dat ook het einde betekent van de contacten met Suriname? waarachtig niet. Natuurlijk kun je blijven werken aan samenwerkingsprojecten. Als ik vandaag bij de universiteit ben, dan merk ik dat er grote belangstelling bestaat – zowel bij de wetenschappelijke staf als bij de studenten – voor uitwisselingen en contacten met Nederlandse universiteiten. Ik heb vandaag gesproken met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. En ook daar geldt dat het heel erg belangrijk is dat die contacten er zijn; het gaat om werkgelegenheid, om banen. Dus eveneens op die terreinen kun je het nodige doen. De contacten tussen NGO’s op meerdere fronten. Ik heb vandaag een nogal intensief gesprek gehad over waterbeheer. Dat zijn toch vraagstukken die hier van belang zijn, die ook kunnen leiden tot economische kansen van Suriname en vanuit Nederland, die in de zin van het watermanagement, ook het nodige heeft te bieden. Het zijn maar enkele voorbeelden."

Is het Raamverdrag naar uw inzichten voldoende benut?

"Waar ik zo aan hecht is dat nu de ontwikkelingsrelaties in de traditionele vorm zullen worden afgebouwd, we gezamenlijk kijken wat ons te doen staat; hoe kunnen we wat aan elkaar hebben, hoe kunnen we de contacten versterken? Het betekent dat arrangementen uit het verleden in dat perspectief zullen worden bezien."

De verhoudingen waren vaak krampachtig, zelfs ruzieachtig. Waarom niet gaan voor een Gemenebestvariant?

"Ik vraag me af of het wel zinvol is om de discussies uit het verleden te voeren. Dat hangt waarschijnlijk ook met het feit dat ik tot een andere generatie politici behoor. Er is natuurlijk veel gebeurd in het verleden; daar sluit ik mijn ogen niet voor. Maar ik beschouw me mezelf als een modern politicus, die graag met volstrekt respect voor Suriname de dialoog wil aangaan. En ik heb stellig de indruk dat we dat moeten doen op een toekomstgeoriënteerde manier. Omdat ontwikkelingen snel gaan. Ik heb met Surinaamse studenten hierover gesproken. We weten dat het beeld van kennis anders is dan in het verleden. Je moet werken aan voortdurend bijhouden van kennis. Dat geldt voor studenten, dat geldt voor mensen in bedrijven en instellingen, dat geldt voor de politiek. Wat betreft hoop ik dat ook mijn aanwezigheid hier een bijdrage kan zijn om op een moderne manier aan te kijken tegen de ontwikkeling. En wat de vormen zijn, dat is een kwestie van onderling overleg."

Waarom gooien we niet juist op basis van die moderne visie en politiek, die culturele en hechte band en gemeenschappelijke taal hebben die grenzen niet voor elkaar open, waarom bestoken we elkaar met visa?

Spontaan lachend en op een toon van: ‘daar trap ik niet’: "U bent handig; u koppelt twee dingen aan elkaar. Laten we even gaan knippen. Het eerste punt. Ik heb vandaag nog tegen de nodige mensen gezegd dat de Nederlandse taal ook wordt verrijkt door het feit dat hier in Suriname ook de Nederlandse taal wordt gesproken. En we zien dat sommige begrippen een plaats krijgen in onze woordenschat. Wat betreft zie ik een verrijking van de Nederlandse taal, juist door contact met elkaar te hebben. Punt. Nu het punt van visa. Dat zijn gevoelige onderwerpen, dat heb ik ook wel gemerkt hier. Tegelijkertijd hebben we regels in Nederland wat betreft de toelating van mensen uit andere gebieden. De situatie van mensen uit de Europese Unie is weer anders dan alle andere. En ik geloof dat landen dan ook op een dergelijke manier moeten behandelen. En als er sprake is van problemen dan moet je die ook onder ogen zien. Laat ik een concreet voorbeeld noemen, dat trouwens niet alleen voor Suriname geldt. Bijvoorbeeld het element van kenniswerkers. We hebben in het verleden nogal wat moeilijkheden gehad waarbij bedrijven zeiden van: ‘we hebben sommige mensen die heel geschikt zijn, maar het kost zoveel tijd voor vergunningen om mensen naar Nederland te krijgen.’ We zijn bezig om die zaken op te lossen. Dit is nou een concreet voorbeeld van zaken bespreekbaar maken."

Suriname wil af van de Toescheidingsovereenkomst. Past dat niet goed in het beleid van minister Rita Verdonk van Vreemdelingenzaken en Integratie: een keuze voor een land maken?

"Ik begrijp heel goed de gevoeligheid in Suriname. Ik heb vandaag nog hierover gesproken met president Venetiaan. Het is ook zo dat dit onderwerp deel uitmaakt van ambtelijk overleg. Het zal op korte termijn weer vorm en inhoud krijgen. Daarna is de meer politiek-bestuurlijke kant aan de orde. Dat betekent dat je dan op het niveau komt van kabinetten. Maar ik wil er vooral niet op vooruitlopen. Dat zou ook niet correct zijn ten opzicht van die discussie. Ik ben hier overigens wel uiteraard om heel goed te luisteren naar de argumenten die naar voren komen. En dat vind ook weer de waarde van zo’n bezoek. Je merkt het is gevoelig onderwerp – en dat zei president Venetiaan ook – en zoals gezegd, er zijn afspraken gemaakt over hoe we hiermee zullen omgaan."

Is het niet ironisch dat Suriname dankzij Nederland een multi-etnische samenleving heeft, en dat in Nederland zelf men ermee worstelt?

Lachje. "Dat bedoel ik nu juist met die tweezijdige relatie. Ik heb me vandaag ook behoorlijk laten informeren over verhouding tussen groepen in de Surinaamse samenleving: mensen met heel andere achtergronden, met verschillende religies, stammen uit de verschillende culturen. En het blijkt in Suriname dat zeer respectvol met elkaar wordt omgegaan. Natuurlijk zijn er wel spanningen maar die zit los van de religieuze en culturele dimensie. In Nederland hebben we vorig jaar een moeilijke tijd gehad, na de verschrikkelijk moord op Theo van Gogh. Er was ook sprake van poging van brandstichting bij scholen, moskeeën en kerken. Gelukkig is het rustiger geworden. Maar ik hecht zelf zeer aan maatschappelijke binding; dat er respect is voor groepen over en weer. Daar doen we als kabinet ook veel aan. We hebben bijeenkomsten georganiseerd in de Ridderzaal waarbij mensen van verschillende groepen met elkaar in gesprek komen. We gaan het land in voor werkbezoeken. In het oosten van land zijn mensen vanuit de synagoge, de moskeeën en de kerk om te praten over wat hen bindt. In een stad als Rotterdam worden juist pogingen ondernomen om te komen tot conflictbeheersing; juist door verschillende groepen bij elkaar te brengen. En dan vind ik eerlijk gezegd, dat als we zo bezig zijn met het stuk van integratie en maatschappelijke binding, dat het heel goed is te kijken wat ervaringen in Suriname zijn. En die ervaringen hier zijn ook voor ons verrijkend."

U weigert de geëxplodeerde situatie in Frankrijk te vergelijken met de toch wel explosieve situatie in Nederland. Waarom zo hardnekkig blijven ontkennen?

"Dat ik me zo verzet tegen vergelijkingen van Frankrijk en Nederland is omdat je die twee landen niet op één lijn kan stellen. Bijvoorbeeld de kwaliteit in wijken in Frankrijk. En dan praat ik over de kwaliteit van huizen. Die is toch van andere orde dan in Nederland. Iedereen weet dat er in Nederland een grote inspanning is gepleegd op dat gebied en je merkt, dat wanneer je in Den Haag, Rotterdam of Amsterdam komt. Natuurlijk is het element van werk een punt van zorg; er zijn genoeg jongeren die geen stageplaats krijgen. Maar ik weet ook dat er inzet is – ook van de regering – om de mensen erbij te laten horen. Vandaar dat ik toch denk dat het een wat andere situatie is. En daarom heb ik er bezwaar tegen om die situatie in die twee landen te vergelijken.

We moeten ons wel met alle macht inzetten voor zaken als hoe mensen erbij kunnen horen. Want het doet mij pijn dat sommige mensen met een bepaalde naam of een bepaalde achtergrond om die reden minder kansen hebben om een stageplaats te krijgen of een uitnodiging voor een gesprek om een baan te krijgen. Dat zijn zaken waaraan we veel moeten doen en we zijn er druk mee bezig. Maar ik wil het niet te veel aan Frankrijk koppelen. Het is punt is wel als mensen geen perspectief hebben, het gevoel hebben: we horen er niet echt bij, dat kan leiden tot het je terugtrekken in de eigen groep en tot radicalisering. En juist omdat je niet wilt dat een samenleving radicaliseert, moet je zorgen dat er perspectieven zijn. Dat is een veelzijdig proces; zorgen dat er banen zijn, zorgen dat mensen worden uitgenodigd voor die stageplekken en sollicitatiegesprekken, zorgen dat de kwaliteit van wonen goed is, zorgen dat het een veilige omgeving is. Maar tegelijkertijd – en dat is de andere kant van het verhaal – ook zeggen wat niet kan; helder zijn ten aan zien van eisen van inburgeren. Het zijn de twee kanten van die medaille."

U voelt zich thuis hier in Suriname; toch een stukje Nederland in de tropen?

Weer lachen. "Nee, nee, dit is een weer de bekende instinker van de ervaren journalist. Het is natuurlijk voor mij een bijzondere gewaarwording. Het is de eerste keer dat ik Suriname ben. En na één dag kan ik met oprechtheid zeggen, dat ik me thuis voel. Dat is natuurlijk niet alleen omdat je dezelfde taal spreekt. Het is meer dan dat. Wat ik hier ervaar is de enorme hartelijkheid en warmte. En er is niets mooiers dan wanneer in een samenleving hartelijkheid kan bestaan. Dat er mensen zijn die juist over en weer vorm willen geven aan zo’n samenleving. Wat echt heel dierbaar is en daarom voel ik me thuis. Voor het overige: ik heb genoten van de natuur. Als je landt en je rijdt door Suriname en je ziet het prachtige groen, dan zeg ik ja: de natuur is ook geweldig. Ik hoop dan ook dat heel veel mensen uit Nederland naar Suriname zullen komen om te genieten van dit mooie land en die mooie, lieve mensen.".-.

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2005. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics