IJskap Groenland smelt snel
Martijn van Calmthout

AMSTERDAM -  Binnen anderhalve eeuw kan de opwarming van de aarde zover zijn doorgezet, dat de ijskap op Groenland bezwijkt. Op termijn verdwijnt die dan voor de helft. Daarbij komt zo veel smeltwater vrij, dat de zeespiegel wereldwijd 2,2 tot 3,4 meter zal stijgen in een periode van enkele duizenden jaren. Dat schrijven Amerikaanse onderzoekers vandaag in het Amerikaanse weekblad Science.

In twee studies zijn de Amerikanen onder leiding van Jonathan Overpeck van de universiteit van Arizona nagegaan waartoe de opwarming met enkele graden voor het soms drie kilometer dikke ijs op Groenland kan leiden.

Als de temperatuur 3 graden stijgt, lijken de omstandigheden precies op een warme periode ongeveer 130 duizend jaar geleden, tussen twee ijstijden, aldus Overpeck. In die periode, zo blijkt uit computerberekeningen en metingen via boorkernen in het ijs, was de ijskap op Groenland half zo groot. Tegelijk stond de zee toen ongeveer 3 meter hoger dan tegenwoordig.

In Science waarschuwen onderzoekers en commentatoren voor de dramatische invloed die zelfs een relatief beperkte opwarming al lijkt te hebben op het ijs van Groenland. Soortgelijke effecten zullen ook voor West-Antarctica gelden. Een zeespiegelstijging van meters in enkele duizenden jaren vergt aanzienlijke aanpassingen in kustgebieden.

De Utrechtse gletsjerdeskundige prof. Hans Oerlemans plaatst wel kanttekeningen bij de dramatische prognose. Volgens hem heeft de ijskap op Groenland nog steeds te maken met de nasleep van de laatste ijstijd. Of die de effecten van een opwarming versterkt of afzwakt, is niet te zeggen.

Maar volgens onderzoeker Overpeck kan al voor het eind van deze eeuw een kritische grens worden overschreden, waarbij de metershoge zeespiegelstijging op gang wordt gebracht. Ook al omdat nog geen rekening is gehouden met de toenemende roetuitstoot, die het Arctische ijs iets donkerder maakt zodat de zon het sneller opwarmt.

Zelfs nu al zien glaciologen de gletsjers op Groenland per saldo smelten. Sommige ijsmassa’s bewegen anderhalf tot tweemaal sneller naar zee dan tien jaar geleden, aldus een ander artikel in het weekblad. De oorzaak daarvan is nog niet goed begrepen.