Nickerie.Net, dinsdag 25 juli 2006

WTO Vrijhandelsronde in Doha loopt stuk op landbouw

Doha - Na vijf jaar van vrijwel permanente ruzie zijn de onderhandelingen over een nieuw wereldwijd vrijhandelsakkoord maandag in Genève mislukt. De besprekingen zijn opgeschort voor onbepaalde tijd en het zal jaren kunnen duren aleer deze worden hervat, verwachten waarnemers. Daarmee is vrijwel zeker de kans verkeken op een vrijhandelsakkoord dat de wereldeconomie een impuls moest geven en miljoenen uit de armoede moest verheffen.

Het opschorten van de zogeheten Doha-ronde van de Wereldhandelsorganisatie WTO kwam nadat zes hoofdrolspelers (India, de Verenigde Staten, de Europese Unie, Japan, Australië en Brazilië) er maandag niet in slaagden een laatste reddingspoging tot een goed einde te brengen. De ronde is vastgelopen op de weigering van de EU en de VS om substantieel te snijden in de bescherming van hun landbouwsectoren, en op de weigering van ontwikkelingslanden om barrières tegen de import van industriële producten te verlagen.

Na afloop gaven de VS en de EU elkaar de schuld van de mislukking. De handelsronde, die in 2001 begon in de Qatarese hoofdstad Doha, had als doel een impuls te geven aan de wereldwijde economische groei en beoogde een miljoen mensen in ontwikkelingslanden uit de armoede te verheffen door handelsbarrières te verlagen in alle sectoren.

De kans op een akkoord is nihil geworden aangezien de bevoegdheid van de Amerikaanse president Bush om een handelsakkoord gemakkelijk door het Congres te loodsen halverwege 2007 afloopt. Nu verder praten van de baan is, verwachten diplomaten dat de deadline van juli 2007 wordt gemist.

Deals lopen altijd vast op de landbouw

Landbouw is altijd een heet hangijzer geweest in onderhandelingen over vrijhandelsakkoorden. Het échec van Doha is er één in een lange rij mislukkingen.

Oktober 1947: de General Agreement on Tariffs and Trade (GATT) wordt opgericht tijdens een conferentie te Havana, Cuba.

Doel van GATT: een multilateraal stelsel creëren om importtarieven onderling af te stemmen. September 1986: De Uruguayronde begint, bedoeld om meer onderwerpen onder de bevoegdheid van de GATT te brengen. April 1994: na bijna negen jaar en talloze mislukkingen wordt de Uruguay-ronde afgesloten met een akkoord tussen 123 landen. Landbouw valt buiten het akkoord: te gevoelig.

Januari 1995: de GATT wordt de WTO met als zetel Genève. Uitbreiding van het mandaat.

December 1999: een poging in Seattle een nieuwe praatronde te beginnen over verdere handelsliberalisering loopt uit op een drama. De protesten van anti-globalisten zijn zo overweldigend dat de 135 WTO-lidstaten besluiten de ronde op te schorten.

November 2001: te Doha, Qatar, begint eindelijk de onderhandelingsronde. Doel onder meer: meer kansen voor arme landen. Het gevoelige landbouwdossier belandt op de agenda.

September 2003: Op een belangrijke tussentop in Cancún, Mexico, maken Noord en Zuid slaande ruzie over Europese en Amerikaanse landbouwsteun.

December 2005: In Hongkong wordt afgesproken dat in 2013 alle exportsubsidies op landbouwproducten zullen worden afgeschaft.

De Doha-ronde blijft evenwel in een impasse. De afspraak is alleen van kracht als de eindstreep wordt gehaald.

Juli 2006: De ronde loopt vast op dezelfde oude dossiers.

Ontwikkelingsorganisaties: ‘Egoïsme van Europa en Verenigde Staten hielp elke hoop op succes om zeep’

Sheila Sitalsingh (Volkskrant)

De onderhandelingen over het liberaliseren van de wereldhandel zijn mislukt. Nadat maandagochtend na veertien uur onderhandelen in Genève bleek dat de zes hoofdrolspelers – onder wie gezanten van de Verenigde Staten, de Europese Unie, India en Brazilië – niet tot elkaar waren gekomen, is besloten dat verder praten geen zin heeft.

Daarmee is vrijwel zeker de kans verkeken op een vrijhandelsakkoord dat de wereldeconomie een impuls moest geven, ontwikkelingslanden een kans moest bieden zich uit de misère te exporteren en miljoenen uit de armoede moest verheffen. Hoewel alle partijen zich na afloop van de mislukte marathonvergadering uitputten in adhesiebetuigingen aan de vrijhandel, zeiden diverse diplomaten tegelijkertijd dat het ‘maanden tot jaren’ gaat duren aleer de ruziënde partijen weer met elkaar om de tafel willen zitten. De grote struikelblokken zijn de Amerikaanse en Europese landbouwsteun en de protectie van de industrie door ontwikkelingslanden.

Zondag en maandag deden zes sleutelpartijen (de VS, de EU, Japan, India, Brazilië en Australië) in Genève een laatste poging de hopeloos vastgelopen onderhandelingen vlot te trekken. De bijeenkomst tussen de zes – samen goed voor driekwart van de wereldhandel – was bijeengeroepen door de WTO-directeur-generaal, de Fransman Pascal Lamy.

‘Dit is een majeure tegenslag’, zegt de Braziliaanse minister van buitenlandse zaken Celso Amorim. De Europese Commissaris van handel Peter Mandelson geeft de VS de schuld van het échec. ‘De VS waren niet bereid de door anderen getoonde flexibiliteit te beantwoorden’, zegt Mandelson.

De VS hadden zich meer moeten inzetten voor het snijden in overheidssubsidies aan Amerikaanse boeren, menen diverse diplomaten. De VS hielden echter vol dat zij pas zouden buigen als de EU haar invoertarieven op landbouwproducten zou verlagen en wanneer grote ontwikkelingslanden als Brazilië en India hun barrières tegen de import van industriële goederen zouden slechten.

Vorige week betuigden de staatsen regeringsleiders van de G-8, de zeven grootste industrielanden plus Rusland, tijdens hun jaarlijkse samenzijn in Sint Petersburg nog hun steun aan een vrijhandelsakkoord. Ze slaagden er echter niet in die steun te vertalen in actie aan de onderhandelingstafel.

De handelsronde, die in 2001 begon in de Qatarese hoofdstad Doha, had als doel een impuls te geven aan de wereldwijde economische groei en beoogde miljoen in ontwikkelingslanden uit de armoede te verheffen door handelsbarrières te verlagen in alle sectoren. Maar de Doha-ronde is vastgelopen op conflicten tussen arm en rijk, en Amerika en Europa.

Non-gouvernementele organisaties die de belangen van ontwikkelingslanden behartigen, legden de schuld bij zowel de VS als de EU. ‘Egoïsme’ heeft elke hoop op een succes om zeep geholpen, meent de Britse hulporganisatie Christian Aid. De VS en de EU ‘weigeren echt te snijden in de landbouwsteun’, meent Oxfam International, de ontwikkelingsorganisatie waarvan het Nederlandse Novid deel uitmaakt. Het Britse ActionAid ziet in de mislukking ‘een historische kans voor een broodnodige hervorming van de WTO.’

Van meet af aan is amper progressie geboekt in de Doha-ronde. De meeste landen groeven zich al vroeg in hun positie in, om daar de afgelopen vijf jaar in te blijven zitten.

De tijd dringt, aangezien de bevoegdheid van de Amerikaanse president Bush om via zogeheten fast track-wetgeving een handelsakkoord makkelijk door het Congres te loodsen, halverwege 2007 afloopt. Nu verder praten voorlopig van de baan is, verwachten diplomaten dat de deadline van juli 2007 zal worden gemist. Daarna is het hoogst onwaarschijnlijk dat het Congres een vrijhandelsakkoord zal willen ratificeren.

Het vastlopen van de ronde zal volgens waarnemers leiden tot meer handelsdisputen die worden uitgevochten voor het conflictpanel van de WTO en tot meer bilaterale en regionale handelsovereenkomsten. Daardoor kunnen sluimerende handelsconflicten makkelijker ontbranden.

Na de dood van Doha

Commentaar (Volkskrant)

Een land hoeft allang niet meer volledig te kunnen voorzien in de voedselbehoefte van zijn burgers. De voortschrijdende internationale arbeidsverdeling, de industrialisering van de voedselproductie en de almaar nauwere verwevenheid van handelsstromen maken dit onnodig en zelfs onmogelijk. Autarkie is iets van heel vroeger, of van dorpjes achter de rug van God, weggestopt op het Roemeense platteland.

Niettemin ligt de bescherming van de eigen landbouwsector zelfs in geïndustrialiseerde grootmachten als Amerika en Europa uitermate gevoelig. Zo gepolitiseerd is deze protectie, mede dankzij de machtige boerenlobby, dat elke poging tot snijden in landbouwsubsidies tot mislukken is gedoemd. Men hoefde dan ook geen groot visionair te zijn om het échec van de al vijf jaar slepende ‘Doha-onderhandelingen’ over de liberalisering van de wereldhandel in onder meer landbouwgoederen te voorspellen.

Maandag werd de mislukking een feit, na het vastlopen van een laatste-kansbijeenkomst van de hoofdrolspelers. Niemand die nog een substantieel akkoord verwacht nu het cruciale tijdstip van juli 2007 nadert, wanneer door veranderende Amerikaanse wetgeving de kans verkeken is dat een nieuw vrijhandelsakkoord eenvoudig door het Amerikaanse Congres komt.

De dood van Doha zal voor de wereldeconomie en voor de positie van arme landen niet zo vreselijk veel uitmaken. De Wereldbank schat dat volledige liberalisatie van de handel de wereldeconomie in theorie een extra impuls kan geven van 287 miljard dollar; veel minder dan de 832 miljard dollar waarmee men aanvankelijk rekening hield. Tweederde van die winst zou bovendien toevallen aan rijke landen en aan grote landbouwexporteurs als Brazilië. Armere ontwikkelingslanden die per saldo voedsel importeren zoals Kameroen en Mozambique verliezen juist.

Ook zal de oorlog niet uitbreken in de wereldhandel: de bestaande WTO-regels – vele duizenden pagina’s dik – blijven in werking. Wie deze overtreedt, kan voor het WTO-gerecht worden gesleept. Een ineenstorting van het multilaterale systeem heeft echter wel degelijk zeer nadelige gevolgen. Zo maken naties, bij ontstentenis van een multilateraal raamwerk, meer bilaterale en regionale afspraken waarmee ze hun politieke en economische doelstellingen dienen.

Kleine landen delven daarbij onevenredig vaak het onderspit omdat zij tegenover machtsblokken als de EU en de VS over onvoldoende onderhandelingsmacht beschikken. Niet voor niets heeft Washington een uitgesproken voorkeur voor bilaterale vrijhandelsakkoorden.

Door de opkomst van rivaliserende handelsblokken kunnen sluimerende conflicten, zoals over de snel groeiende Chinese export, sneller escaleren. De mislukking voedt ook de scepsis onder burgers over de voordelen van vrijhandel. Dat is een ideale voedingsbodem voor schadelijke protectionistische sentimenten, die toch al aan de winnende hand zijn.

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2006. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics