Nickerie.Net, vrijdag 22 september 2006

Langer leven met een menu van wijn, vis, fruit en chocola.

Kees de Vré

Ouderdom komt met gebreken, maar Lisette de Groot zet daar, net als moeder thuis, een even simpele wijsheid tegenover: Als je goed eet, is mogelijk veel ellende te voorkomen. In haar aanvaardingsrede als hoogleraar in de voedingsfysiologie, deze zomer, legde ze haar programma voor de komende jaren voor. ,,Mensen worden steeds ouder, dat is mooi, maar de vraag dringt zich dan op of het ook gezonde jaren zijn die aan het leven worden toegevoegd. De betekenis van voeding hierbij wordt onderschat, maar het heeft zeker een eigen plek, naast medicijnen.’’

Onderzoek naar de lichamelijke gesteldheid van ouderen is lang een ondergeschoven kindje geweest. De Groot: ,,Men deed in het verleden vooral onderzoek naar de volwassen bevolking en wat ouderen – boven de 65 – betreft, trok men de gevonden resultaten simpelweg door.

Maar de lichamelijke gesteldheid van ouderen heeft een heel eigen dynamiek. Die is veel complexer dan die van volwassenen.’’

De Groot stelt eerst vast wat ouder worden eigenlijk is. ,,Het begint bij de lichaamscellen, die raken meer en meer beschadigd. En als de onderhouds- en reparatiemechanismen niet feilloos meer werken, dan hoopt de schade zich op. Cellen gaan daardoor minder functioneren, of sterven af. Dat is veroudering, en dat leidt tot kwetsbaarder organen en zelfs uitval ervan.’’ Maar, benadrukt De Groot, ouder worden is meer dan dat. Externe en interne factoren beperken of vergroten de schade, of remmen of bevorderen het herstelmechanisme. ,,Denk aan je genen, je omgeving, je leefstijl, toeval en voeding. Genen en toeval heb je niet in de hand, maar de overige factoren kun je sturen.

Voor voeding zijn er dus aangrijpingspunten. Onderzoek heeft al aangetoond dat een gezond menu bijdraagt tot een betere levensverwachting. Er werd altijd gedacht dat voeding pas op de lange termijn werkt, maar het blijkt ook nog op te gaan als je op hoge leeftijd begint. Dat is gemeten bij mensen van tussen de 70 en 75.’’

Kennis over de invloed van gezonde voeding op het lichaam is nog beperkt en er liggen dus tal van mogelijkheden. De Groot gaat zich inzetten voor vier speerpunten die het functioneren van ouderen beperken: botgezondheid, afname van het cognitieve vermogen, gewichtsverlies oftewel ouderdomsanorexia en verlies van spiermassa en spierkracht. ,,De botdichtheid van ons skelet neemt al af vanaf ons dertigste levensjaar. Jaarlijks breken 80.000 55-plussers wel een botdeel door ontkalking. Al heel lang is bekend dat gebrek aan vitamine D een van de oorzaken is. Gek genoeg blijft dat zo. 40 Procent van de ouderen lijdt eraan, terwijl veel buiten zijn het probleem deels kan oplossen. Minder bekend is dat ook een gebrek aan vitamine B12 (bij 1 op de 4) een rol speelt. Wij gaan onderzoeken of extra B12 botfracturen helpt voorkomen.’’

Gewichtsverlies bij ouderen is al een tijd bekend. Het is moeilijk te stoppen. De eetlust neemt af, soms zelfs zo veel dat er aanzienlijk gewichtverlies optreedt. ,,Dat is een groot probleem dat bekendstaat als ouderdomsanorexia. Bij ouderen in een zorginstelling is 30 tot 60 procent ondervoed, echter ziekte en gebrek aan beweging spelen mogelijk hierbij een rol. Wat mij hiernaast zorgen baart, is dat 20 tot 40 procent van de gezonde ouderen het risico loopt van ondervoeding. Dat is een veeg teken. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een afname met 4 procent van het lichaamsgewicht per jaar al leidt tot een sterk verhoogd sterfterisico. En dat gebeurt ongeacht het optreden van ziekte. Er moet dus worden ingegrepen in het voedingspatroon. Het eten moet verbeterd.

Hoe? Dat kan op veel manieren: met aandacht voor de kwaliteit en kwantiteit, voor smaak en de omgeving. Soms kunnen supplementen uitkomst bieden. Er zijn al verzorgingstehuizen die hiermee experimenteren.’’ In een polypil voor gezonde ouderen ter voorkoming van hart- en vaatziekten, waarvan Trouw half augustus melding maakte, ziet De Groot weinig heil. ,,Ouderen hebben te maken met een combinatie van veroudering en ziekten, en we weten dat pillen slecht geslikt worden als het niet echt hoeft. En als ze wel geslikt worden, omdat het moet, is het mogelijk te laat. Je medicaliseert het leven met een preventiepil, terwijl gezonde voeding – iets natuurlijks – veel te bieden heeft. Ik ga daarom voor de voeding.

Gezonde voeding samen met een gezonde leefstijl en veel beweging geeft al een veel betere levensverwachting. In reactie op de polypil werd door Oscar Franco in het British Medical Journal de polymaaltijd voorgesteld. Hij concludeerde in een studie dat een maal van wijn, vis, fruit, groenten, pure chocola, knoflook en amandelen het risico op hart- en vaatziekten met 75 procent reduceert. Ik zie dat als een veilig, goedkoop en zeer smakelijk alternatief.’’

FOTO JÖRGEN CARIS, TROUW

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2006. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics