Nickerie.Net, dinsdag 06 februari 2007

Met Cito-toets doen we heel verkeerde dingen

Roel Pots

Schooladvies

Iedereen doet alsof van de Cito- toets afhangt welke vervolgopleiding een leerling kan gaan doen. Daardoor ontstaat enorme stress. Dat is niet nodig. De Cito-toets is niet bedoeld om het kind, maar om de school te beoordelen. Het is weer februari en traditiegetrouw springen de media op de Cito-eindtoets om die zwart te maken. En elk jaar nemen de lezers, kijkers en/of luisteraars kennis van het grote belang, dat op heel veel plaatsen in ons land met deze toets samenhangt en elk jaar vallen er ook wel een paar kritische geluiden waar te nemen. Vervolgens gaat iedereen weer over tot de orde van de dag; tot februari zich weer aandient.

FOTO ANP: Leerlingen bezig met de Cito-toets in Pijnacker.

Weinigen zijn zich ervan bewust, dat de afname van de Cito-eindoets een jammerlijke misbruikoperatie is. Op zichzelf is er niets mis met de betreffende Cito-toets. Talloze medewerkers van het Cito doen hun best om er elk jaar weer iets aantrekkelijks van te maken. Het is alleen vreselijk onjuist om die toets te gebruiken als ’toegangsbewijs’ tot het voortgezet onderwijs, waarbij het aantal behaalde punten doorslaggevend is voor het type school.

Basisscholen doen acht jaar lang hun uiterste best om het beste uit hun leerlingen te halen. Gebruikmakend van een handig leerling-volgsysteem bouwen zij gedurende die jaren een duidelijk beeld op van de capaciteiten van de leerlingen, op grond waarvan een goed toekomstperspectief geschetst kan worden.

Daar is de Cito-eindtoets in het geheel niet voor nodig! De toets kan daar wel een hulpmiddel bij zijn, maar dan als signaleringsinstrument, waarvoor de test feitelijk ook is bedoeld. De toetsen in het leerling-volgsysteem laten zien in welke mate de leerstof wordt beheerst, die in de voorafgaande periode aan de orde is geweest. De Cito-eindtoets laat – in aanvulling op dat volgsysteem – een totaalbeeld zien. Hiaten, die daarbij naar voren komen, kunnen in de tweede helft van het laatste basisschooljaar extra aandacht krijgen in het belang van een soepele(r) overstap naar het voortgezet onderwijs.

De Cito-eindtoets kan als extra hulpmiddel gelden om een advies richting voortgezet onderwijs te geven. Maar de toets zou vooral moeten dienen als instrument om te werken aan de interne kwaliteitsverbetering van de basisschool. Het voortgezet onderwijs zou zijn vertrouwen eens uit moeten spreken in de gedegen inspanningen van het basisonderwijs om het uiterste uit de leerlingen te halen. Dat maakt een advies mogelijk gebaseerd op een jarenlange begeleiding van de leerlingen, onderbouwd met cijfers uit het leerling-volgsysteem (eventueel aangevuld met gegevens uit de Cito-eindtoets) en aangevuld met persoonlijkheidskenmerken; bovendien tot stand gekomen in goed overleg met de leerling en diens ouders: het voortgezet onderwijs kan zich niet beter wensen!

Maar nee, zo doen we dit bijna nergens in onderwijsland. Uit gemakzucht jagen we duizenden leerlingen (en niet zelden hun ouders) in februari in de stress. Laten we hen – absurd – drie dagen achtereen ’blokken’. Misbruiken we massaal een toets die daar niet voor bedoeld is. Zetten we de professionals in het basisonderwijs elk jaar weer in hun hemd: leuk wat jullie acht jaar lang doen, maar wij hebben toch meer vertrouwen in een papieren toets.

Triest, diep triest. Hoezo kwaliteit!

Laat me niet lachen. In Zoetermeer is – in goed overleg tussen basis- en voortgezet onderwijs – enkele jaren geleden besloten om de Cito-eindtoets niet langer te gebruiken als selectiemiddel voor toelating tot het voortgezet onderwijs. Het gefundeerde advies van de basisschool staat centraal! Met prima ervaringen. Binnen het openbaar onderwijs in Zoetermeer wordt de Cito-eindtoets, aanvullend op het leerling-volgsysteem, nog wel afgenomen.

Inderdaad: in het kader van de interne kwaliteitsontwikkeling en om eventuele zwakke(re) onderdelen nog tijdig bij te spijkeren. Het kan zo mooi zijn: de ontwikkeling van de leerling centraal, met respect van professionals voor elkaar en het juiste gebruik van de Cito- toets. Maar dat gebeurt niet, waarom zouden we? We hebben wel de mond vol over ’kwaliteit’, maar als het op daden aankomt.

Roel Pots is lid van het centraal management van Openbaar primair onderwijs Zoetermeer (Opoz).

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2007. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics