Nickerie.Net, vrijdag 18 mei 2007

SML Wageningen: hoe een mooie droom in een langdurige nachtmerrie veranderde

Het had het visitekaartje van Wageningen in de tropen moeten worden, maar liep uit op een nachtmerrie. Hoe een prestigieus rijstproject in Suriname veranderde van ‘parel’ in politieke speelbal.

Prof. W.F. Eijsvoogel. Deze cultuurtechnicus en voormalig rector van de Landbouwhogeschool geldt als de geestelijke vader van de gemechaniseerde rijstbouw in Suriname.

Bij het 25-jarige bestaan van het Wageningenproject, op 27 juli 1974, zit de sfeer er nog goed in. De Stichting voor de ontwikkeling van Machinale Landbouw in Suriname (SML) presenteert drie nieuwe rijstrassen met ‘betere pelkwaliteit en meeropbrengst’. Een van de rassen krijgt de naam Ceysvoni, als eerbetoon aan prof. W.F. Eijsvoogel. Deze cultuurtechnicus en voormalig rector van de Landbouwhogeschool geldt als de geestelijke vader van de gemechaniseerde rijstbouw in Suriname.

Terwijl in Nederland de wederopbouw in volle gang is, stelt de commissie Eijsvoogel in 1948 een plan op om de vruchtbare en grotendeels onbewoonde kustvlakte van Suriname in cultuur te brengen. Dit ‘plan Eijsvoogel’ leidt tot de oprichting van de SML. In het najaar vaart een klein groepje mannen in een korjaal de Nickerierivier op en gaat aan wal op de plaats die nu Wageningen wordt genoemd. ‘Met moeite kapten zij zich een weg door de dichte onderbegroeiing van het oerwoud. Een plaats werd schoon gekapt en bedijkt met een lozingskanaaltje naar de rivier; enkele hutten werden gebouwd. Met de aanleg van het Wageningen-plan was nu een begin gemaakt’, schrijft ing. D.H. Liong A Kong in het aan de ‘pioniers van Wageningen’ opgedragen jubileumboekje ‘Wageningen, een parel verrezen uit moeras en oerwoud’.

De plannen zijn ambitieus. De gehele concessie is 52.000 hectare groot en wordt in deelplannen van vijfduizend hectare ontgonnen. Aanvankelijk wordt het inzaaien en bespuiten van de rijst gedaan met rupstrekkers. Al spoedig worden vliegtuigen ingezet. Ir. Paul van Halteren, die in 1966 als praktijkstudent en van 1970 tot 1972 als onderzoeker in het Surinaamse Wageningen werkt, beschrijft het project in het blad Gewasbescherming als een ‘beetje wildwest naar huidige maatstaven’. Zo worden ratten bestreden door met een vliegtuig vijf liter endrin per hectare tussen de rijstkavels te spuiten.

Dankzij hoge opbrengsten en de beroemde langwerpige rijstkorrel is het stadje een tijdlang het mekka voor tropenonderzoekers. Het heeft een eigen drogerij, silo’s en pellerij en is de bakermat van de vliegtuigmaatschappij Surinam Sky Farmers. De SML biedt werk aan duizenden mensen en Wageningen heeft een eigen hospitaal, een school en een hotel met de naam De Wereld.

De rijst verkoopt prima. Maar voor veel voorvechters van de onafhankelijkheid is de ‘Hollandse kolonie’ een doorn in het oog. Na de ‘dekolonisatie’ in 1975 komt de SML steeds meer in politiek vaarwater. Van Halteren bezoekt de SML in 1979 en ziet ‘een wegkwijnend bedrijf’.

In 1997 komt de voormalige strijdmaker van Bouterse, Badresein Sital, aan het roer van het rijstbedrijf. Als hij ruzie krijgt met de voormalige legerleider wordt het dan 1800 hectare grote bedrijf verkocht aan rijstmagnaat Imro Manglie. Een verkoop die president Wijdenbosch in 1999 onder druk van het parlement terugdraait. Sinds die tijd zijn de Surinaamse regering en Manglie verwikkeld in een verlammend steekspel rond de schuldafwikkeling. Wat ooit een mooie droom van Eijsvoogel was, is een langdurige nachtmerrie geworden.

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2007. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics