"De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht."

De VN roepen de lidstaten op die dag, 2 oktober, elk jaar „op gepaste wijze te herdenken en de boodschap van geweldloosheid uit te dragen”. India had een resolutie ingediend om Gandhi met een eigen dag te eren.

Gandhi wist met een nationale campagne van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid een einde te maken aan de Britse koloniale overheersing van India. In 1948 werd hij doodgeschoten door een fanatieke hindoe die hem een te liberale houding jegens moslims verweet.

Over Mahatma Gandhi

Volledige naam: Mohandas Karamchand Gandhi

Geboren: 2 oktober 1869

Overleden: 30 januari 1948

Geboorteland: India

Mohandas Karamchand Gandhi (Devanagari: मोहनदास करमचन्द गांधी, (Porbander, 2 oktober 1869 – New Delhi, 30 januari 1948) was een Indiaas politicus. Zijn bijnaam Mahatma is Sanskriet voor "verheven ziel". Ook werd hij wel Bapu genoemd, wat "vader" betekent.

Na een rechtenstudie in Engeland vertrok Gandhi naar Zuid-Afrika, waar hij zich voor de Indiase bevolkingsgroep inzette. Na terugkeer in India werd hij leider in de Indische onafhankelijkheidsstrijd. Mahatma Gandhi was een van de grondleggers van de moderne staat India en voorstander van het pacifisme als middel voor revolutie.

Gandhi zette zich ook in voor verzoening tussen hindoes en moslims in India. Hij werd in 1948 te New Delhi vermoord door een extremistische hindoe.

Zijn geboortedag wordt gevierd als Gandhi Jayanti, een dag waarop mensen van vele gezindten hun held herdenken. Bij een bescheiden monument Raj Ghat, pal aan de rivier de Yamuna in New Delhi, wordt dan zijn favoriete lied Raghupati Raghava gezongen en wordt op de ouderwetse wijze katoen gesponnen.

Een bekende uitspraak van Gandhi is: "De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht."

Biografie

Mohandas Karamchand Gandhi werd op 2 oktober 1869 geboren in Porbandar, een dorpje in de staat Gujarat, India als de zoon van de diwan (hoofdminister) van de provincie Porbandar. Zijn moeder was een vroom aanhanger van het Vaishnava-hindoeïsme en het dorp was sterk beïnvloed door het Jaïnisme. Gandhi was opgegroeid met het principe ahimsa (niet pijn doen aan alle wezens) en was vegetariër. Op zijn dertiende werd Kasturba Makharji aan hem uitgehuwelijkt. Gandhi was een middelmatige student aan de Universiteit van Bombay, maar hij was zeer rechtschapen en had veel spijt van een paar momenten waarop hij had gelogen en de paar keer dat hij vlees had gegeten. Gandhi kreeg de mogelijkheid naar Groot-Brittannië te gaan.

Op negentienjarige leeftijd ging hij rechten studeren aan het University College London. Engeland viel hem erg tegen want het was bijna niet mogelijk om vegetariër te zijn en er werd ook veel alcohol gebruikt in zijn omgeving. Gandhi sloot zich aan bij de Vegetarian Society en begon een regionale afdeling.

Bij terugkeer naar India probeerde hij daar bij een advocatenkantoor te werken, maar hij was weinig succesvol en kreeg een mogelijkheid om in Natal, Zuid-Afrika te gaan werken.

Gandhi in Zuid-Afrika

De periode in Zuid-Afrika was zeer belangrijk voor zijn latere vorming. Hij werd in Pietermaritzburg uit de trein gezet omdat hij niet wenste te gaan zitten in de derde klasse met zijn eersteklassekaartje. Hij werd vaak als uitschot behandeld. Er was ook racisme in Engeland geweest, maar daar werd hij toch vaak als elite gezien. Hier kreeg Gandhi een harde confrontatie en het zorgde ervoor dat hij anders naar de wereld ging kijken. Gandhi in Zuid-Afrika (1895) Gandhi in Zuid-Afrika (1895)

Gandhi stond op het punt om weer terug te keren naar India, maar hij las in de krant dat Indiërs het recht om te stemmen zouden verliezen. In 1894 was Gandhi medeoprichter van de Natal Indian Congress. In 1896 was hij kort teruggekeerd naar India om zijn vrouw en kinderen te bezoeken, maar bij terugkeer in januari 1897 probeerde men hem te lynchen.

In september 1906, tijdens een bijeenkomst in Johannesburg, introduceerde Gandhi de satyagraha (devotie aan de waarheid) en zette hij zijn plannen om over te gaan tot vreemdzaam protest uiteen. Gandhi riep het volk op zich te verzetten tegen de pasjeswetgeving, maar dat er geen geweld mocht worden gebruikt en niet eens mocht worden gescholden. In de zeven jaar die hier op volgden werden duizenden in elkaar geslagen, gevangengezet en vernederd, maar er werd van de kant van de Indiërs geen geweld gebruikt. Het publiek in Zuid-Afrika begon meer en meer sympathie te krijgen voor Gandhi en uiteindelijk was generaal Jan Christian Smuts gedwongen om met Gandhi te onderhandelen. In 1914 besloot Gandhi terug te keren naar India.

Gandhi kreeg bij terugkeer in India eerst een inleiding in de politiek van India van Gopal Krishna Gokhale, de leider van de Congrespartij. In 1918 leidde hij een grootschalige burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging in Champaran waar de boeren gedwongen werden om indigo te verbouwen en stichtte daar een ashrama (hindoeïstische gemeenschap) en begon de dorpen te reorganiseren en scholen en ziekenhuizen te bouwen. De autoriteiten arresteerden Gandhi en het gevolg daarvan waren massale protesten van honderdduizenden. Gandhi werd vrijgelaten en leidde een proteststaking tegen de landeigenaren. Gandhi kwam als overwinnaar uit de strijd. Het was rond deze tijd dat hij de bijnamen Bapu (vader) en Mahatma (grote ziel) kreeg.

In 1919 werd de Rowlatt-wet van kracht die de overheid in staat stelde om mensen zonder rechtszaak in de gevangenis te zetten. Gandhi en de Congresspartij organiseerden massale protesten. Alle steden en dorpen waren in staking en de overheid besloot de noodtoestand uit te roepen. In Punjab vond tijdens een vreedzaam protest de Slachting van Amritsar plaats waar volgens officiële bronnen 379 burgers door het leger werden gedood. Andere bronnen houden het op meer dan 1000 slachtoffers. Deze slachting veroorzaakte een enorm trauma in het land en woede en geweld konden niet worden onderdrukt.

Gandhi becritiseerde beide partijen, zowel de Britten als ook het geweld van de Indiërs, en hield een zeer emotionele toespraak dat alle geweld kwaad is. De Indiërs moesten niet schuldig worden aan haat van Britten. Gandhi realiseerde zich dat het land nog niet klaar was voor massale protesten. Hij realiseerde zich ook dat onafhankelijkheid de enige oplossing was en ging zich inzetten voor zelfbestuur.

In april 1920 werd Gandhi voorzitter van de in 1916 door Dr. Annie Besant opgerichte All-India Home Rule League en eind 1921 werd hij voorzitter van de Congrespartij. Gandhi vond dat onafhankelijkheid één van de doelen in het partijprogramma moest worden en begon zijn geweldloze platform uit te breiden met de swadeshi – boycot van buitenlandse goederen en Britse goederen in het bijzonder.

Als voorbeeld nam hij kleding en hij riep iedereen op zelf kleding te spinnen. De strategie was om het kaf van het koren te scheiden en de meest bruikbare mensen te selecteren. Bovendien vond Gandhi dat vrouwen ook een rol moesten hebben in de onafhankelijkheidsbeweging. Het protest richtte zich niet alleen op de kleding maar op een grootschalige burgerlijke ongehoorzaamheid jegens de Britse bezetting. De campagne was enorm succesvol, maar in februari 1922 ging het mis in Chauri Chaura toen daar geweld werd gebruikt. Gandhi die zeer strikt in zijn geweldloze overtuiging was, riep op tot beëindiging van de campagne. Ironisch genoeg werd Gandhi zelf gearresteerd, vanwege aanzetting tot rebellie. Gandhi werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf. In februari 1924 werd Gandhi vervroegd vrijgelaten.

Tijdens de afwezigheid van Gandhi was de Congrespartij in tweeën gesplitst. Ook de samenwerking tussen moslims en hindoes, die in het begin heel sterk was, begon scheuren te vertonen. In het grootste gedeelte van de jaren '20 bleef Gandhi op de achtergrond en hield zich meer bezig met het op één lijn krijgen van de Swaraj Partij en het Indisch Nationaal Congres. In december 1928 keerde hij terug naar de voorgrond.

De Britse autoriteiten probeerden een commissie tot wijziging van de grondwet in te stellen, maar die bestond uitsluitend uit Britten. Gandhi riep op tot een boycot binnen de Indische politiek. Tevens stelde Gandhi dat als de Britten India niet een "dominion"-status (gedeeltelijke autonomie) zouden geven, de massale protesten terug zouden keren en er dan volledige onafhankelijkheid zou worden geëist. 26 januari 1930 werd door de Indisch Nationaal Congres uitgeroepen als de dag van onafhankelijkheid voor India. Deze datum wordt nog elk jaar gevierd. Gandhi tijdens de zoutmars Gandhi tijdens de zoutmars

In maart 1930 startte Gandhi een nieuwe satyagraha tegen de belasting op zout en begint de beroemde Zoutmars naar Dandi. Op 21 maart begon Gandhi met zijn volgelingen in Ahmedabad aan een 400 kilometer lange tocht naar de oceaan om zelf zout te maken. De tocht werd een grote zegetocht waar duizenden Gandhi toejuichten en velen zich aansloten bij de tocht. Op 6 april kwamen ze aan in Dandi. De campagne was bijzonder geslaagd en ondanks dat er meer dan 60.000 mensen gevangen werden gezet, bleef de opstand groeien. De regering, aangevoerd door Lord Irwin, besloot voor het eerst direct met Gandhi te onderhandelen en er vond de volgende discussie plaats:

Kinnoch: "Met alle respect, meneer Gandhi, zonder Britse administratie wordt dit land tot chaos gereduceerd." Gandhi: "Meneer Kinnoch, ik vraag u te accepteren dat er geen volk op aarde is dat niet zijn eigen slechte regering prefereert boven een goede regering van een buitenlandse macht"

In maart 1931 werd het Gandhi-Irwin-pact getekend. De Britten beloofden alle politieke gevangenen vrij te laten in ruil voor het opschorten van de burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging. Gandhi werd tevens uitgenodigd voor een rondetafelconferentie in Londen als de enige vertegenwoordiger van het Indisch Nationaal Congres. De conferentie was een teleurstelling want het ging voornamelijk om de Indische prinsen en minderheden en niet om de overdracht van macht. Bovendien werd Lord Irwin opgevolgd door Lord Willingdon en deze begon de nationalisten opnieuw te onderdrukken.

Gandhi werd opnieuw gearresteerd. In 1932 werd door de regering een voorstel gedaan om in de nieuwe grondwet de onaanraakbaren (laagste kaste) aparte verkiezingen te geven. Gandhi besloot in protest zes dagen te vasten en dwong de regering het plan te veranderen. Tevens begon Gandhi een campagne om het leven van de onaanraakbaren, die hij kinderen van God noemt, te verbeteren. Op 8 mei 1933 vastte hij 21 dagen uit protest tegen de Britse onderdrukking. In de zomer van 1934 werden er drie mislukte aanslagen op zijn leven gepleegd. Gandhi in 1934 Gandhi in 1934

Toen de Congrespartij besloot tegen de verkiezingen te strijden en macht te accepteren onder het federatieplan, besloot Gandhi zijn lidmaatschap op te zeggen. In 1936 nam Nehru het voorzitterschap op zich en keerde Gandhi terug, maar hij wilde zich voornamelijk richten op de onafhankelijkheidsstrijd en niet speculeren over de toekomstige Indische regering.

In 1938 werd Subhas Candra Bose voorzitter, maar Bose onderschreef het principe van geweldloosheid niet. Dit leidde tot het vertrek van de All-India-leiders en tussen 1938 en 1939 vertrokken alle gekozen congresleden in protest tegen het besluit om unilateraal en zonder overleg India te betrekken bij de Tweede Wereldoorlog.

Tweede Wereldoorlog en "Quit India"

In 1939 begon de Tweede Wereldoorlog en Gandhi had veel medeleven met de slachtoffers van het nationaal-socialistisch regime, maar na lang overleg met zijn collega's besloot Gandhi dat India niet deel kon nemen aan de strijd zolang het democratisch principe in het land zelf genegeerd werd. Gandhi zei dat hij de Britten alleen zou steunen, indien zij het doel van de oorlog, vrijheid, tevens zou implementeren in India na de oorlog. De Britse regering reageerde hierop in afschuw. Gandhi begon zijn eisen voor onafhankelijkheid meer kracht bij te zetten en schreef de "Quit India"-resolutie waarin de Britse regering werd gevraagd India te verlaten. Ook binnen de eigen Congrespartij was dit standpunt omstreden.

De "Quit India"-campagne was tot op de dag van vandaag de grootste en meest massale beweging voor onafhankelijkheid. Tijdens de campagne vonden massa-arrestaties en geweld op grote schaal plaats. Duizenden werden gedood en gewond door politiekogels en honderdduizenden werden gearresteerd. Gandhi zei dat in deze campagne, in tegenstelling tot de vorige keren, een individueel geval van geweld van de kant van de Indiërs geen reden meer was om te campagne af te gelasten. Hij riep desalniettemin iedereen op om een vreemdzame wijze protest te leveren en "do or die" (doen of doodgaan) in de strijd voor de vrijheid. Gandhi aan het spinnen in Mumbai, augustus 1942 Gandhi aan het spinnen in Mumbai, augustus 1942

Op 9 augustus 1942 in Mumbai werden Gandhi en de hele "Congress Working Committee" door Britse troepen gearresteerd. Gandhi werd twee jaar vastgehouden in het Aga Khan Paleis in Pune. Dit was een slechte periode voor Gandhi, want zowel zijn vrouw alsook zijn secretaresse overleden in deze periode. Hij werd voor het eind van de oorlog in vrijheid gesteld vanwege een zwakke gezondheid, omdat de Raj niet wilde dat Gandhi in de gevangenis stierf.

Eind 1943 werd de orde in India min of meer hersteld door het hardhandige optreden van de Britse troepen, maar "Quit India" was een succes. Tegen het eind van de oorlog maakte de Britse regering duidelijk dat de macht in Indiase handen zou komen te liggen. Dit was voor Gandhi reden om de campagne af te sluiten en de leiders van de Congrespartij en rond de 100.000 politieke gevangenen werden vrijgelaten. Na 90 jaar bezetting was de onafhankelijkheid in zicht voor India.

Vrijheid

In 1946 wees Gandhi de voorstellen van de Britse regering af, omdat hij wantrouwend was over de Moslimliga en het onderverdelen in moslim- en hindoestaten. Dit was een van de weinige keren dat het Congres zijn advies niet opvolgde en het voorstel accepteerde. Het Congres wilde niet alleen zo snel mogelijk de macht overnemen van de Britten, maar voelde er ook weinig voor om een coalitie met de Moslimliga te gaan vormen. Na veel overleg gaf Gandhi uiteindelijk toestemming het land te verdelen.

De onderverdeling van India in een staat die voornamelijk door moslims werd bewoond en een staat die voornamelijk door hindoes werd bewoond, resulteerde in een grote volksverhuizing, omdat vele dorpen en steden een gemengde bevolking hadden, en was de oorzaak van veel geweld. Tussen 1946 en 1947 kwamen meer dan 5000 mensen om het leven in onlusten tussen beide groepen. Het nieuwe moslimland werd gecreëerd uit gebieden in het oosten en westen van India. Het werd oorspronkelijk West- en Oost-Pakistan genoemd, maar staan tegenwoordig bekend als Pakistan en Bangladesh.

Gandhi vierde de onafhankelijkheid niet, maar bracht de dag door in Kolkata waar hij rouwde om de verdeling en een oplossing probeerde te vinden voor het geweld tussen beide groeperingen.

Moord op Gandhi

Op 30 januari 1948 onderweg naar een gebedsdienst werd Gandhi doodgeschoten in New Delhi door Nathuram Godse. Godse was een radicale Hindoe die waarschijnlijk banden had met rechtse organisaties waaronder Mahasabha. Godse en zijn medeverdachte Narayan Apte werden veroordeeld en op 15 november 1949 geëxecuteerd. Vinayak Damodar Savarkar, de voorzitter van de Mahasabha werd beschuldigd de opdracht te hebben gegeven, maar hij werd vrijgelaten bij gebrek aan bewijs.

De laatste woorden van Gandhi waren "He Ram!" (Oh God!) en staan gegraveerd op zijn monument in New Delhi. De uitvaartplechtigheid werd bijgewoond door vele honderdduizenden.

Trivia

* Gandhi was ook bekend als Esperantist, hij zei: "Ik ben voor één gemeenschappelijke kalender voor de hele wereld, net zoals ik ben voor één soort betaalmiddel voor iedereen en een hulptaal zoals Esperanto voor iedereen."

* De uitspraak "De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht" is het motto van de weggeefwinkels in Amersfoort (Nederland).