www.nickerie.net

Nickerie.Net, vrijdag 21 september 2007

RNW en Persvrijheid in Suriname

Henk Hendriks

Het bleef opvallend stil in medialand nadat het Surinaamse ministerie van Volksgezondheid de Wereldomroep in een persbericht beschuldigde van onethische journalistiek. Surinaamse journalisten reageerden laconiek: "De zaak is afgedaan. De Nederlandse Raad voor de Journalistiek heeft de klacht van Volksgezondheid afgewezen. Wij houden ons niet bezig met natrappen."

Ramkhelawan-RNW-telefoon(SJ.jpg Gynaecoloog Ramkhelawan aan de telefoon tijdens het bezoek van de Wereldomroep. Foto: Sam Jones Productions

Wat was het geval? In december 2006 maakte RNW-verslaggever Sam Jones een reportage over abortus in Suriname, waarin een hij gynaecoloog Ramkhelawan interviewde. Tijdens het gesprek werd de arts opgebeld door de directeur van het Surinaamse ministerie van Volksgezondheid.

Het telefoongesprek ging over abortus en Ramkhelawan kondigde aan dat hij de Wereldomroep op bezoek had en herhaalde voor de microfoon van Jones wat de directeur aan de andere kant van de lijn zei. "Daarvoor was geen toestemming", reageerde de hoogste ambtenaar na uitzending en ze diende een klacht in bij de Raad voor de Journalistiek. Die oordeelde dat de Wereldomroep correct heeft gehandeld. Klacht afgewezen.

Onethische methoden Het ministerie liet het er niet bij zitten en produceerde een persbericht, waarin de 'Surinaamse gemeenschap wordt opgeroepen alert te zijn, aangezien het vonnis van de Nederlandse Raad voor de Journalistiek een vrijbrief zou kunnen zijn om door te gaan met onethische methoden van nieuwsgaring' (zie kader). Dat schoot uiteraard RNW-hoofdredacteur Joop Daalmeijer in het verkeerde keelgat. Hij stuurde een boze brief naar de kranten en radiostations in Suriname, waarin hij Volksgezondheid een slecht verliezer noemt.

Fragment uit de persverklaring van het ministerie

Het Ministerie van Volksgezondheid blijft van mening dat de journalist S.Jones en Radio Nederland Wereldomroep onzorgvuldig en onethisch hebben gehandeld, maar het heeft besloten niet in hoger beroep te gaan in deze zaak, daar er geen andere uitspraak verwachtbaar is. De Nederlandse Raad voor de Journalistiek hanteert kennelijk een ander soort normen over wat onzorgvuldig en onethisch is in kwesties als de onderhavige.

Het Ministerie wil de Surinaamse gemeenschap, in het bijzonder mensen in leidinggevende posities, oproepen alert te zijn, aangezien deze beslissing van de Nederlandse Raad voor de Journalistiek voor journalisten van Radio Nederland Wereldomroep, wel verwachtbaar, een vrijbrief zou kunnen betekenen om door te gaan met onethische methoden van nieuwsgaring. Met dit persbericht beschouwt het Ministerie van Volksgezondheid de zaak als afgehandeld.

Ook aan deze reactie gingen de meeste Surinaamse journalisten schouderophalend voorbij. Ze zijn wel wat gewend. Kritiek is een lastig ding in Suriname. Vooral bewindslieden en politici zijn licht geraakt. En zoals dat wel vaker gebeurt, de boodschapper wordt het eerste aangepakt. Officieel mag dat natuurlijk niet in een democratisch land, waar de persvrijheid hoog in het vaandel staat. Daarom tonen politici op dit gebied vaak twee gezichten.

Vice-President Ram Sardjoe zei onlangs nog dat hij 'houdt van de pers', maar vaak 'moeite heeft met de vraagstelling'. Sardjoe is als voorzitter van de ministerraad verantwoordelijk voor publiciteit en voorlichting. Voorzichtigheid is dan geboden en daarom mocht er enkele maanden geleden in een populair discussieprogramma van de staatszender STVS niet worden gepraat over de relatie met Taiwan (ook wel Nationalistisch China genoemd).

Hoewel nergens staat geschreven dat de vice-president mag ingrijpen in programma's van de STVS, was een simpel telefoontje voldoende. Het onderwerp werd geschrapt, de 'Een China' politiek was gered en de grote bondgenoot in Peking was tevreden.

Censuur

De Surinaamse Vereniging van Journalisten bestempelde dit ingrijpen simpelweg als perscensuur. De oppositie in de Nationale Assemblee wilde hierover interpelleren, maar het college zat op dat moment met 'een berg interpellatievoorstellen, die nog niet waren behandeld'. De echte discussie over persvrijheid in Suriname laat dus nog even op zich wachten.

Toch is ook de koers van de oppositie niet eenduidig. Begin september liet een oud-hoogleraar zich ontvallen dat bij de immigratie van Hindoestanen eind 19e eeuw er in eerste instantie vooral 'Chamaars' (leden van de laagste kaste) naar Suriname kwamen. Het land was te klein. Zulke dingen mag je niet zeggen.

Regulering media

Oppositiewoordvoerder Jenny Simons, doorgaans vurig verdedigster van het vrije woord, zegt dat de 'totale samenleving is beledigd'. En niet alleen de professor kreeg er van langs, maar ook het station waar het programma was uitgezonden. Het voltallige parlement roept op tot 'regulering van de media'. Politiek is dit verklaarbaar. In de huidige patstelling heeft men zo nu en dan behoefte aan eensgezindheid. Het recht op vrije meningsuiting wordt daar zonder morren aan opgeofferd.

De Wereldomroep heeft in het kader van haar 60-jarig bestaan een wereldwijde debattenreeks georganiseerd met als thema Persvrijheid en Pluriforme nieuwsvoorziening. De rode draad is de relatie tussen politiek en media. Het moment kon voor Suriname niet beter zijn gekozen. Een van de debatten vindt 18 september plaats op Curaçao; helaas gaat de karavaan aan Suriname voorbij.

Reactie Radio Nederland Wereldomroep

Hilversum, Nederland, 6 september 2007

Het Surinaamse ministerie van Volksgezondheid is een slechte verliezer. In een geschil tussen het departement in Paramaribo en Radio Nederland Wereldomroep, over een radioreportage betreffende abortus in Suriname, stuurt het ministerie een klacht naar de Nederlandse Raad voor de Journalistiek. Dit is een onafhankelijke instantie, waar men terecht kan met klachten over journalistieke activiteiten. De Raad geeft een oordeel over de vraag of met een bepaalde journalistieke productie de grenzen van de journalistieke ethiek zijn overschreden. De Nederlandse media publiceren over het algemeen de uitspraken van de Raad. Radio Nederland Wereldomroep neemt de uitspraken altijd over.

In een persbericht van 3 september maakt het ministerie van Volksgezondheid de kachel aan met de Raad voor de Journalistiek. De klacht van het departement werd namelijk afgewezen en dat zint het ministerie kennelijk niet. Dus gaat men in de aanval en presenteert in het persbericht feiten die geen feiten zijn, maar wel verdraaiingen en halve waarheden. Zo stelt het departement dat de Wereldomroep onterecht een telefoongesprek heeft opgenomen. Dat is onjuist. De feiten op een rij: verslaggever Sam Jones van de Wereldomroep maakt een interview met de gynaecoloog dr K. Ramkhelawan.

Tijdens dit interview gaat de telefoon. Aan de lijn blijkt de directeur Volksgezondheid te zijn. De gynaecoloog meldt na een paar minuten dat de Wereldomroep bij hem zit. Hij zegt: "Ik heb Radio Wereldomroep hier bij mij, over het vraagstuk abortus. Wat is uw mening?" (of woorden van gelijke strekking). Dat is in de opname die wij in onze studio beschikbaar hebben te horen. De verslaggever houdt daarna de microfoon bij de mond van de arts. Je hoort alleen hem en niet de directeur, want er is geen sprake van een telefoontap. De arts herhaalt steeds, tijdens het telefoongesprek, de woorden van de directeur, die dus kan weten dat dit ook gehoord wordt door de verslaggever. De directeur maakt geen bezwaar. Conclusie: het telefoongesprek is niet opgenomen. En dat is een feit. Dat had het ministerie moeten melden.

Een ander feit. Radio Nederland Wereldomroep heeft herhaalde malen bij de persafdeling gevraagd om een interview met de directeur. Men wilde wel, maar òf de minister òf de directeur had geen tijd. Zelfs niet een paar minuten. Hoe druk kan je zijn! De directeur was door deze interview-aanvraag dus op de hoogte van de interesse van de Wereldomroep voor het onderwerp abortus.

De Raad voor de Journalistiek heeft dan ook geoordeeld dat het ministerie van Volksgezondheid geen bezwaar kan maken tegen het registreren van geluid in de kliniek van de gynaecoloog. Immers, niet de directeur van het departement zat in de wachtkamer. De vrouw die daar wel zat heeft zowel bij het maken van de opname als na uitzending van het onderwerp niet geprotesteerd.

> Tijdens de zitting van de Raad van de Journalistiek heeft de advocaat van het departement nog verklaard dat er klachten van vrouwen waren binnengekomen. De Raad vroeg naar een afschrift van deze klachten. Die konden niet geleverd worden. Dat is nogal logisch, want er zat maar één vrouw in de poli en haar naam is nooit op de band genoemd, in de beste journalistieke traditie van de Wereldomroep. Buiten de poli zijn ook geluidsopnamen gemaakt. Door een verslaggever met een microfoon waar heel duidelijk de naam van Radio Nederland Wereldomroep op staat. Ook toen heeft niemand bezwaar gemaakt tegen deze opname. Er is ook in de uitzending geen verband gelegd tussen deze opname en abortus.

Het ministerie is verontwaardigd dat de Nederlandse Raad voor de Journalistiek andere normen hanteert dan het departement zelf. Dat is een buitengewoon merkwaardige opvatting. De Raad is namelijk onafhankelijk. En het normenstelsel dat de Raad hanteert moet ook in Paramaribo bekend zijn aan de hand van eerdere uitspraken. Het is natuurlijk niet zo dat de Raad de eigen normen aanpast aan die van de klager. Dat zou een mooie boel worden.

Tenslotte roept het departement van Volksgezondheid in het persbericht in het bijzonder mensen in leidinggevende posities op alert te zijn. Impliciet worden deze mensen gewaarschuwd voor journalisten van Radio Nederland Wereldomroep, omdat de Wereldomroep door de uitspraak van de Raad voor de Journalistiek een vrijbrief zou hebben om onethische methoden van nieuwsgaring te hanteren.

> Deze oproep, deze waarschuwing, gaat werkelijk alle perken te buiten! Radio Nederland Wereldomroep is door een onafhankelijke "persrechter" volledig vrijgepleit van welke beschuldiging dan ook, maar wordt nu in het openbaar volkomen ongegrond, met gebruikmaking van halve waarheden, verdraaiingen en valse feiten alsnog aan de schandpaal genageld door de klager die heeft verloren.

> Hierop kan maar één reactie gegeven worden: journalisten in Suriname let op uw zaak, want de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid ligt onder vuur door deze actie van het ministerie van Volksgezondheid.

Joop J. Daalmeijer - hoofdredacteur Radio Nederland Wereldomroep en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Journalisten. Cc: Ministerie Volksgezondheid Suriname, bestuur NVJ, RvdJ, Surinaamse ambassade Den Haag, Nederlandse ambassade Paramaribo.

Bron/Copyright:
Nickerie.Net / Werelldomroep	07-09-2007

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net