Nickerie.Net, vrijdag 21 maart 2008

Holifeest - Achtergronden, Inhoud en Betekenis

door Soerin Ramdhani

Reeds in het grijze verleden kenden de oervolkeren feesten die dagenlang aanhielden, waarbij vooral godsdienstige plechtigheden een belangrijke rol speelden. Naarmate de tijd voortschreed en de mensen meer inzicht en daardoor meer vat op de natuur kregen, veranderde ook het karakter van vele feesten, welke in meerdere of mindere mate werden geseculariseerd, tot ze op den duur folklorisch werden. De evolutie werd eveneens doormaakt door enkele belangrijke Indische volksfeesten, die ook door Surinamers nog altijd in ere worden gehouden, namelijk : Holi, Divali, Rasksha Bandhan, Ramlila etc. Ofschoon van historisch-religieuze oorsprong, zijn deze feesten door een lange traditie geen louter godsdienstige feesten meer, doch typische volksfeesten geworden.

Door deze ontwikkeling is de viering van deze feesten dan ook niet tot de viering van één godsdienst beperkt, maar de hele buurtschap neemt eraan deel. Het sterk folklorische karakter van deze feesten blijkt duidelijk uit het feit dat vele facetten van de Hindoestaanse volkscultuur hierin zijn geïncorporeerd.

Het Holi-feest- dat ook wel de dialectische benaming 'Paghuna' wordt aangeduid, is een nieuwjaarsfeest. Voor een goed begrip ervan is enige kennis noodzakelijk. Zoals bij de meeste godsdienstige kalenders het geval is, wordt ook in de Indische kalender gerekend met het maanjaar dat echter telkens met het zonnejaar in overeenstemming wordt gebracht.

Aangezien het maanjaar 354 dagen heeft, 8 uren, 48 minuten en 34 seconden duurt , terwijl de lengte van het zonnejaar of burgelijke jaar 365 dagen, 5 uren, 49 minuten bedraagt, ontstaat er jaarlijks een achterstand van bijna 11 dagen.

Deze wordt ingelopen door na ongeveer 2,5 jaar een extra maand of schrikkelmaand (adhikmas , malmas of laund) in te lassen. De Hindoe-kalender werkt dus met een maanmaand (mas), en wel met synodische maand, dit is het tijdsverloop tussen twee volle manen.Hoewel de synodische maand eigenlijk 29 dagen, 12 uren, 44 minuten, 3 seconde duurt, wordt om praktische redenen de maand op 30 dagen gesteld. Elk maand begint dan met de eerste dag na de volle maan (pariva of Ekam ) en eindigt met de dag van de volle maan (purnima) en wordt in twee helften verdeeld, met de dag van de nieuwe maan (Amavasya) als grens, namelijk de periode van afnemende maan (krishnapaksh of donkere maanhelft) de periode van de wassende maan (shukla- paks of lichte maanhelft). Het jaar eindigt met de volle maandag van de maand phalgum (februari-maart) en begint met de eerste dag na de volle maan van de maand chaitra (maart-april).

Door de maandag (tithi) en niet de zonnedag (divas) de grondslag van de tijdrekening vormt, en de tithi op elke tijdstip van de divas kan beginnen, komt het nogal eens voor dat één tithi zich over twee divas uitstrekt, zodat er een verschil met de burgelijke kalender kan ontstaan.

Eenheidsfeest

De nieuwjaarsdag als eerste dag van een nieuw jaar is echter niet zomaar aangenomen , doch heeft een diepgaande betekenis en is een uitdrukking van de Hindoe-eenheidsfilosofie. Daarom is het Holi-feest niet een zuiver godsdienstige feest, maar heeft het zowel een filosofische als een religieuze grondslag. Trouwens, in de Hindoecultuur heeft er - in tegenstelling tot de westerse - nimmer enig principieel conflict tussen de diverse uitingen van het geestelijk leven (godsdienst, wijsbegeerte, wetenschap, kunst, mystiek) bestaan.

Sedert het begin van hun geschiedenis hebben de Hindoes een intens spiritueel verlangen gekoesterd. Duizenden jaren geleden kwamen zij tot het besef van de dieper liggende innerlijke eenheid achter de ontstellende verscheidenheid van de uiterlijk verschijnselen. Dit eenheidsbesef wordt helder en klaar tot uitdrukking gebracht in het oudste literaire werk ter wereld, de Rig Veda, waarin de scheppingshymne van 'Ekam Sad Ekam tasmaddhanyanna parah'( het Ene waar buiten geen andere bestaat ) 'en elders van 'Ekam Sad vipra bahudha vadanti'( Het werkelijke is Eén, de wijzen noemen Het met verschillende namen) wordt gesproken.

Lentefeest

Het is dan ook geheel in overeenstemming met deze wereld - en mensbeschouwing, waarin de mens zich één voelt met de natuur, dat het nieuwe jaar aan het begin van de lente valt en het Holifeest daarom ook Vasant-Utsav ( lente-feest) wordt genoemd. Officieel word aangenomen, dat de kracht van de winter tegen de vijfde van de maand Magh ( januari-februari) is uitgewoed. Deze dag geldt daarom als het theoretische begin van de lente en wordt met Vasant-Panchami aangeduid.Het is op deze dag dat de Holika wordt geplant, waarmee dan de voorbereidingen voor het feest zijn begonnen.

Het principe van het leven is warmte, koude is het zinnebeeld van de dood. Als het nieuwe leven weer bruisend naar voren treedt, de kale bomen vol ritselende groene bladeren pracht ten toon spreiden, dan is voor de mens de tijd aangebroken zich gereed te maken om met de natuur feest te vieren. Immers, de natuur rondom de mens is in diepste wezen volkomen in harmonie met zijn eigen innerlijke natuur,zoals zo treffend word uitgedrukt in de beroemde identiteitsformule van de chhangdogya-Upanishad: ´Tat tvam asi'(Dat zijt gij).

Overwinningsfeest

Holi verzinnebeeldt de dood van de winter ( het koude en sombere jaargetijde) en de geboorte van de lente ( het warme en fleurige jaargetijde).Het symbool van de overwinning van het warme en bruisende leven op de kille krachten van de dood. Dit is machtige kringloop van slapen en ontwaken, van vergaan en ontstaan, van afsterven en opnieuw levend worden, heeft als grondslag voor de tijdsindeling gediend. Verdwijnen, om daarna weer verjongd en springlevend terug te keren. Het nieuwe jaar begint op een tijdstip dat de natuur allerwegen haar sluimerende levens krachten opnieuw tentoon spreidt in de vorm van allerhande kleuren en geuren van bladeren en bloemen. En met de natuur viert ook de mens feest.

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics