Nickerie.Net, zondag 16 augustus 2009

Gedragsproblemen op scholen ‘Het denken en handelen van leraren’

11/08/2009

Goed onderwijs moet de zorg en de aandacht voor het individuele kind garanderen en is de belangrijkste en meest effectieve preventie van gedragsproblemen, maar ook doeltreffend curatief beleid blijft van belang. Het boek ‘Gedragsproblemen op scholen’ van de hand van de auteurs Kees van der Wolf en Tanja van Beukering komt op een goed moment voor Suriname. Onderwijsland in Suriname maakt zich klaar om de komende jaren te investeren in onderwijsvernieuwing en met name hoort daarbij de zorgverbreding naar de leerlingen toe.

Leraren en de school moeten beter worden ondersteund met kennis en vaardigheden om gedragsproblemen op school en in de klas te herkennen en in een vroeg stadium te diagnosticeren om zo in een vroeg stadium preventief hulp te organiseren voor de leerling. De auteurs gaan in hun boek in op de gedragproblemen in de school. Verder wordt dieper op de achtergronden van gedragsproblemen en gedragsstoornissen ingegaan.

Een boek dat goed gebruikt kan worden als begeleidend boek voor het bijscholen van leraren met de actualiteit van het helpen oplossen van geconstateerde gedragsproblemen. Dit boek is bedoeld voor (aanstaande) leraren en schoolteams in het primair en het voortgezet onderwijs. Het kan de onderwijspraktijk ondersteunen en een bijdrage leveren aan de professionalisering van leraren en schoolteams.

Het is ook belangrijk voor interne begeleiders, begeleiders, remedial leerkrachten en andere deskundigen in en rond de school, zoals (ortho)pedagogen, onderwijskundigen, schoolpsychologen, jeugdartsen, kinderpsychiaters en schoolmaatschappelijk werkers. Tevens biedt het achtergrondinformatie aan ouders. Weliswaar zware materie voor goed gebruik in de Surinaamse context waar juist deze zorg rond het kind in de context van de school ontbreekt.

In Suriname is het zeer nodig een aantal gedragsproblemen nu goed in kaart te gaan brengen. Om een positief sociaal emotioneel klimaat in scholen te ontwikkelen is het nodig onze leerkrachten te ondersteunen bij het stimuleren van een gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Dan denken wij aan zaken als: zelfvertrouwen en weerbaarheid , gevoelens van zichzelf en anderen, inleven in de ander, waarden en normen, conflictsituaties oplossen, relaties en seksualiteit. Maar er zijn ook zaken die te hebben te maken met het omgaan met sociaal-emotionele problemen.

De leerkracht heeft praktische hulp nodig bij het omgaan met sociaal-emotionele problemen in de klas. Zaken die te maken hebben met o.a.: concentratieproblemen, hyperactiviteit, faalangst, sociale angst en sociaal isolement, depressiviteit, pesten, agressie en geweld, mishandeling en seksueel misbruik en verdriet en rouw. Gedragsproblemen behoren volgens de auteurs tot de moeilijkste sociale problemen waarmee een samenleving geconfronteerd wordt. Hoe gaan wij om met verschillen tussen leerlingen? In het boek met een negen aantal tellende hoofdstukken wordt het thema uit de doeken gedaan.

De rol van de leerkracht staat op de voorgrond en de schoolklas wordt opgevat als een communicatief systeem, waarbij gedragingen van leraar en leerling elkaar beïnvloeden. Gedragsproblemen zijn niet eenvoudig te herkennen omdat de leerling heel lang laat merken dat er niets aan de hand is. Merk je dit soort gedrag niet vroeg genoeg dan heeft het consequenties voor de toekomst. Daarbij is een goede hulpverlening noodzakelijk en ook de rol van ouders wordt duidelijk aan gestipt. In de loop der jaren zijn er verschillende gedragsproblemen bestudeerd.

Gedragsproblemen zijn van alle tijden vinden de auteurs, maar of er universele richtlijnen zijn om gedragsproblemen terug te dringen is de vraag. Gedragsproblemen kunnen ook leiden tot leerproblemen. Er worden vier invalshoeken in beeld gebracht: het situatieve, het rationele, het relatieve en het fluctuerende aspect. Gedragproblemen moet altijd worden gezien door de situatie waar het zich afspeelt. Het gaat van kinderen die zich slecht kunnen concentreren (ADHD), kinderen die opstandig of tegendraads gedrag tonen, kinderen die angstig zijn en die sociaal teruggetrokken gedrag vertonen, of kinderen die ernstige problemen hebben in de sociale communicatie met anderen.

Verschillende gedragsproblemen doen zich in combinatie voor. In dit boek staat de onderwijsleersituatie centraal, vooral het denken en handelen van leraren. De basishouding van de leerkracht is van belang bij de te hanteren strategieën. Het gaat om hun visie, houding, overtuigingen en gevoelens ten opzichte van de verschillende soorten gedragsproblemen en hun wijze van handelen in de klas. Wat voor instrumenten en praktijkadviezen heeft de leerkracht beschikbaar om gedragsproblemen te voorkómen, te beperken of op te lossen? Door de integratie van eigen onderzoek naar praktijkkennis van leraren met onderwijskundige, (ortho)pedagogische en psychologische literatuur vormt dit boek een rijke bron voor iedereen die tegemoet wil komen aan specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen.

Tegelijkertijd wordt rekening gehouden met de eis om voor alle leerlingen in een klas een uitdagende en ondersteunende leeromgeving te creëren. Zo wordt uit praktijkonderzoek een achttal typen probleemgedrag leerlingen neergezet met daartegenover een veelheid van strategieën die nodig zijn om de leerling op een goed spoor te brengen. De rol van de leerkracht hierbij is belangrijk, door meer creativiteit uit te stralen en beter contact te hebben met de leerling. In het voorwoord leggen de auteurs uit de band die ze hebben met Suriname. Jammer dat de Surinaamse case niet apart is behandeld bijvoorbeeld in een apart hoofdstuk.

Het is aan te bevelen een soortgelijk onderzoek in de Surinaamse context te herhalen. Al met al een zeer bruikbaar handboek om onze leerkrachten te trainen in het herkennen en bestrijden van gedragsproblemen op scholen en in de klas. Hoezeer de onderzoeksomgeving (Nederland) een andere is dan de onze, zijn er zeer bruikbare adviezen beschikbaar voor de onderwijspraktijk. Het boek is goed bruikbaar als handboek en leerboek op de pedagogische instituten in ons land. Het boek is tevens een promotie en een herleving voor de (ortho)pedagogiek ter ondersteuning van de leerkracht om te putten uit een scala van goede praktische tips om deze toe te passen in de schoolpraktijk. Het boek ‘Gedragsproblemen in scholen’ van de auteurs Kees van der Wolf en Tanja van Beukering (2009) wordt uitgegeven door Uitgeverij Acco, Leuven, België, onder ISBN-nr 978 90 334 7498 9.-. Henry R. Ori

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics