Nickerie.Net, maandag 23 november 2009

Wereld Voedseltop 2009 strandt op vage beloften

Rome, 17 november 2009

ROME/BRUSSEL (REUTERS, DS) - Het aantal mensen in de wereld dat honger lijdt, piekt. Toch halen woorden het van daden tijdens de driedaagse Voedseltop van de Verenigde Naties in Rome. Nog voor de bijeenkomst goed en wel begonnen was, noemden ngo's de Voedseltop al een mislukking. Vage beloften, meer kwam er niet uit de verklaring die gisteren werd goedgekeurd.

In het hoofdkwartier van de VN-organisatie voor Voedsel en Landbouw (FAO) zijn tientallen wereldleiders samengekomen om zich te buigen over het voedselvraagstuk. De staats- en regeringsleiders van de G8-landen schitterden door afwezigheid. Alleen de Italiaanse premier Silvio Berlusconi was op post. De Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk, enzovoort, stuurden minder prominente figuren.

Nieuwe budgetten of doelstellingen komen er niet. Een passage met het doel tegen 2025 de honger uit de wereld te bannen, werd geschrapt. Nu staat er dat honger ‘zo snel mogelijk' uitgeroeid moet worden. De FAO had ook graag gehad dat het aandeel van landbouw in de budgetten voor ontwikkelingshulp opgetrokken werd van 5 procent naar 17 procent, net als in de jaren tachtig. IJdele hoop, want ook dat punt haalde de slotverklaring niet.

Nu december in aantocht is, werd ook in Rome al druk geanticipeerd op de klimaattop in Kopenhagen. Volgens de VN is een goed klimaatakkoord cruciaal in het gevecht tegen honger. ‘Er kan geen voedselzekerheid zijn zonder klimaatzekerheid', zei VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. Als de temperatuur met 2 graden Celsius stijgt, zal de landbouwproductiviteit in Afrika, Azië en Latijns-Amerika met 20 tot 40procent dalen, zo blijkt uit een VN-rapport.

Voortaan houden de VN ook vast aan een nieuwe hongerstrategie. In het verleden werd vaak voedselhulp ingeschakeld. Nu wordt de basisregel dat het beter is om mensen in staat te stellen zichzelf te voeden in plaats van ze eten te geven.

Voor de voorzitter van de Europese Commissie, Jose Manuel Barroso, is een wereld waarin een miljard mensen honger lijdt niet alleen een zware blaam, het is ook een groeiende bedreiging voor vrede en veiligheid. ‘Net als de strijd tegen klimaatverandering, kan ook de strijd tegen honger niet wachten.'

Het voedselthema is niet zomaar opgeklommen op de prioriteitenlijstjes van internationale organisaties. In meer dan dertig landen braken in de loop van 2008 rellen uit toen de voedselprijzen piekten. Een situatie die ook in de toekomst niet uit te sluiten valt.

Enkele opvallende stemmen:

Paus Benedictus XVI zakte af vanuit het Vaticaan om zijn idee over het voedselprobleem te geven. Volgens de paus is er wereldwijd voldoende voedsel voorhanden om wie honger heeft, te voeden. Hij hamerde erop dat er geen verband is tussen de bevolkingsgroei en het hongerprobleem. Dat de paus net die stelling extra benadrukte, is niet geheel verwonderlijk, aangezien de Kerk een notoir tegenstander is van geboortebeperking.

De Libische leider Moammar Kadhafi haalde zwaar uit naar de buitenlandse overheden en bedrijven die sinds kort massaal Afrikaanse grond opkopen om hun eigen voedselzekerheid veilig te stellen. ‘Nieuw feodalisme', noemt hij het fenomeen. ‘Kleine boeren worden beroofd van hun land door feodale machten buiten Afrika. We moeten daarmee komaf maken.' Pittig detail: Libië is net een van de landen die genoemd worden als roofdieren op zoek naar goedkope prooien.

FAO-voedseltop zachtaardig voor rijke landen

De wereldgemeenschap is niet verantwoordelijk voor het oplossen van de honger in de derde wereld, dat zijn de ontwikkelingslanden zelf. Aldus de FAO-top. Rome, 18 nov. De slotverklaring van de driedaagse voedseltop in Rome geeft aan waar de oorzaken liggen van het mondiale hongerprobleem, maar maakt tegelijk duidelijk waarom een oplossing ver weg is. Cruciale kwesties worden aangeraakt maar niet opgelost. Concrete jaartallen of bedragen worden niet genoemd.

De Italiaanse premier Silvio Berlusconi, gastheer van de FAO-voedseltop, verwelkomt sjeik Hamid bin Khalifa Al-Thani van het emiraat Qatar in Rome. (Foto AFP)

Wereldwijd sterven elke minuut tien kinderen door honger, constateerde directeur-generaal Jacques Diouf van de Voedsel en Landbouworganisatie (FAO) van de VN. Het probleem is genoegzaam bekend. In 1996 besloot de wereldgemeenschap al om het toenmalige aantal hongerenden, 800 miljoen, tot 2015 te halveren tot 400. Nu zijn er ruim 1 miljard.

Het nieuwe mantra is dat regeringen zelf moeten zorgen voor voldoende voedsel voor hun eigen bevolking. „Regeringen in Afrika moeten zelf hun verantwoordelijkheid nemen”, zegt minister Verburg (Landbouw, CDA) bijvoorbeeld in de wandelgangen van de top, en dat principe is dan ook vastgelegd in de verklaring.

Maar er wordt niets gezegd over beleid van rijke landen – waarvan een groot aantal de FAO-top links liet liggen – dat deze voedselvoorziening mogelijk negatief beïnvloedt: speculatie met voedsel, gebruik van voedsel als brandstof of de zogeheten landgrab (grootschalige investeringen van rijke landen in landbouwgrond in arme landen). In al deze kwesties stelt de verklaring dat verdere studie nodig is naar de mogelijke effecten. „De verklaring is natuurlijk een compromis en maakt op zich de wereld niet beter”, zegt Verburg over deze zachtaardige behandeling van het beleid van rijke landen. „Daarvoor is nu een vertaling naar de praktijk nodig.”

Paus op Voedseltop: hebzucht hoofdoorzaak van problemen

Hilversum / Rome, 16 november 2009 - Paus Benedictus XVI heeft vanmorgen gewaarschuwd tegen uitbuiting van de natuurlijke hulpbronnen van de aarde. Dat deed hij op de openingsdag van de Internationale Voedseltop van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO).

Hebzucht

De paus waarschuwde tegen de hebzucht van speculanten op de graanmarkten. Hij riep de deelnemers aan de top op om zich te verzetten tegen “de hebzucht die voedsel behandelt als ieder ander product”. Tevens wees Benedictus op het gevaar van berusting of onverschilligheid tegenover het wereldwijde voedselprobleem.

Niet alleen oog voor consumptie

Benedictus XVI zei dat de mensheid door methodes van voedselproductie gedwongen wordt om de relatie tussen ontwikkeling en milieubescherming te onderzoeken. De paus bekritiseerde daarbij vormen van ontwikkelingshulp die schade toebrengen aan de landbouwsector. Volgens hem zijn dat benaderingen die zich, blind voor een breder perspectief, alleen richten op consumptie.

Paus tijdens Voedseltop Paus Benedictus XVI sprak tijdens de opening van de Internationale Voedseltop van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN in Rome. 16.11.09

Milieu

Milieubescherming werd door de paus een belangrijke uitdaging genoemd. De moderne wereld wordt door milieuproblematiek uitgedaagd. Menselijke ontwikkeling moet “zich op harmonieuze wijze en met respect voor Gods schepping voltrekken op een manier die de planeet beschermt”.

Morele kwestie

De voornaamste oorzaak van de wereldwijde voedsel- en milieuproblemen is volgens Benedictus XVI moreel van aard: “Het verlangen om de hulpbronnen van de planeet op een excessieve en ongeordende manier te bezitten en te gebruiken is de hoofdoorzaak voor schade aan het milieu.”

Bekritiseerde topontmoeting

Zestig staats- of regeringshoofden waren aanwezig bij de opening van de top, die bekritiseerd wordt vanwege de magere vertegenwoordiging van de welvarendste en invloedrijkste landen. De Italiaanse premier Berlusconi is de enige deelnemer van G8-landen, het intergouvernementele forum van acht vooraanstaande industriële landen.

Voedseltop gaat over meer dan het vullen van magen

Landbouw moet belangrijke bijdrage leveren aan de armoedebestrijding  Zoals de klimaatcrisis gekoppeld wordt aan de energiecrisis, zo wordt de voedselcrisis gelinkt aan vraagstukken van vrede en veiligheid. De vierde top van de VN-organisatie voor voedsel en landbouw (FAO) die vandaag in Rome begint, heeft een veel bredere agenda dan alleen bestrijden van ondervoeding bij 1 miljard mensen of het halen van de Millenniumdoelstelling: halvering van het aantal hongerenden in 2015.

Meer dan 80 procent van de Nepalezen is afhankelijk van de landbouw, met name van de rijstproductie.

Een illustratie van koppeling van voedsel aan de politieke agenda, is de opdracht die de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Hillary Clinton heeft gekregen. Landbouw wordt niet langer alleen aan het ministerie van landbouw over gelaten, voedselveiligheid is een van de strategische projecten in Clintons buitenlands beleid. Ze heeft er zelfs een speerpunt van gemaakt. „Omvangrijke honger vormt een bedreiging voor de stabiliteit van overheden, samenlevingen en levert ook grensconflicten op”, meldde Clinton onlangs. „Voedselveiligheid gaat niet alleen over voeding, zij gaat over economische zekerheden, milieu, en zelfs nationale veiligheid.”

Deze opwaardering van de landbouwagenda is voor een belangrijk deel een reactie op jarenlange verwaarlozing van dit dossier in de overlegfora. De Wereldbank heeft vorig jaar al erkend jarenlang te weinig te hebben geïnvesteerd in voeding en voedselzekerheid. Ook in de begroting van de Nederlandse minister Koenders (ontwikkelingssamenwerking) is een prominentere plek ingeruimd voor de bijdrage die de landbouw kan leveren aan de armoedebestrijding. De directe aanleiding voor de top zijn echter de hoge voedselprijzen die aan de economische crisis vooraf zijn gegaan. In arme en zeer arme landen als Senegal en Haïti, maar ook in midden-inkomens landen als Mexico, zorgden zij voor onlusten. In het beleid van Clinton wordt eveneens een relatie gelegd tussen onlusten in Pakistan en Afghanistan en ontevredenheid over de voedselvoorziening.

Landen met weinig landbouwgrond zoals Saoedi-Arabië, of landen met een inefficiënte landbouw, zoals Zuid-Korea, trekken de wereld over op zoek naar gronden. In het laatste geval leidde dat tot de lease van landbouwgrond in Madagaskar door Daewoo Logistics. Dat had wel als gevolg dat de bevolking in opstand kwam.

Achter deze manoeuvre ging de gedachte schuil dat landen zelfvoorzienend moeten zijn en niet voor het voeden van de eigen bevolking afhankelijk raken van de wereldmarkt met zijn slingerende prijzen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ’s werelds grootste handelaar in landbouwproducten Cargill waarschuwt tegen het uitschakelen van de markt als remedie tegen voedselonzekerheid. Cargill vindt het onzin dat landen voor elk product zelfvoorzienend moeten zijn. Een open handelssysteem waarbij landen overschotten kunnen verkopen, vindt Cargill te prefereren boven een systeem waarbij ze buiten de eigen grenzen op zoek gaan naar landbouwgronden. De voedselzekerheid is volgens Cargill-topman Paul Conway het meest gebaat bij een akkoord in de zogeheten Doha-handelsronde. Deze poging tot liberalisering van de wereldhandel loopt al sinds 2001, begin december wordt gepoogd in Genève het proces vlot te trekken.

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics