Nickerie.Net, zondag 24 april 2011

In Memoriam: Max van der Stoel (3 augustus 1924 - 23 april 2011)

Max van der Stoel (Voorschoten, 3 augustus 1924 – Den Haag, 23 april 2011) was een vooraanstaand Nederlands politicus. Hij was de speciale adviseur van Javier Solana op het gebied van het Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie. Naast minister van Buitenlandse Zaken, was hij tevens ambassadeur van Nederland bij de Verenigde Naties en de eerste Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden van de OVSE. In 1991 werd Van der Stoel voor het leven benoemd tot minister van Staat.

Minister van Buitenlandse Zaken Max van der Stoel in 1973

Levensloop

Na het behalen van het diploma gymnasium-α aan het Stedelijk Gymnasium in Leiden studeerde hij rechten aan de Rijksuniversiteit Leiden. Hij behaalde daar zijn doctoraalexamen rechten in 1947 en het doctoraalexamen vrije studierichting (hoofdvak sociologie) in 1953.

Van 1953 tot 1958 was hij medewerker van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de Partij van de Arbeid (PvdA) en vervolgens tot 1963 internationaal secretaris van de PvdA. Van 1960 tot 1965 was hij lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. In het Kabinet-Cals was hij van 22 juli 1965 tot 22 november 1966 staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. Van der Stoel was van 1966 tot 1973 en van 1977 tot 1981 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

Hij was minister van Buitenlandse Zaken van 11 mei 1973 tot 19 december 1977 in het Kabinet-Den Uyl. Zijn ministerschap werd gekenmerkt door steun aan mensenrechtenbewegingen, zoals Charta 77 in Tsjechoslowakije. Ook speelde hij een belangrijke rol tijdens de oliecrisis van 1973. Zijn beleid werd door de Arabische olieproducerende landen gezien als pro-Israël. Onder invloed van de olieboycot wijzigde Nederland zijn koers door een gezamenlijke EEG-verklaring te ondertekenen, waarin de ‘legitieme rechten van de Palestijnen' erkend werden. Van 8 september 1981 tot 29 mei 1982 was Van der Stoel opnieuw minister van Buitenlandse Zaken, in het Tweede Kabinet-Van Agt. Van 1983 tot 1986 was hij ambassadeur bij de Verenigde Naties en daarna tot 1992 lid van de Raad van State. In 1988 werd Van der Stoel gerekruteerd als geheim agent voor de Dienst Operatiën & Inlichtingen, een stay behind-verzetsorganisatie voor het theoretische geval de Sovjet-Unie Nederland zou bezetten. Op 22 mei 1991 werd Van der Stoel benoemd tot minister van Staat.

Van 1991 tot 1999 was hij VN-rapporteur voor de naleving van de mensenrechten in Irak. Van 1993 tot 1 juli 2001 was hij Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Zowel als kamerlid als minister was Max van der Stoel erg actief in de ondersteuning van dissidente bewegingen in dictaturen als Griekenland en Tsjechoslowakije.

Tot de opheffing in 1992 was Van der Stoel leider van de uiterst geheime organisatie O&I (Operaties en Inlichtingen), beter bekend als Gladio, die het verzet moest leiden, mocht Nederland na WO II opnieuw bezet worden.

Van der Stoel heeft een bemiddelende rol gespeeld bij het huwelijk van Prins Willem-Alexander met Prinses Máxima, waarbij hij door zijn tactvolle diplomatie ervoor zorgde dat de vader van Máxima, Jorge Horacio Zorreguieta, die minister van landbouw was tijdens het dictatoriale regime van generaal Videla in Argentinië, niet bij het huwelijk aanwezig is geweest.

Vanaf 1 juli 2001 was Van der Stoel actief als speciale adviseur van Javier Solana, de secretaris-generaal/hoge vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenland- en veiligheidsbeleid van de Europese Unie.

Van der Stoel overleed op 86-jarige leeftijd na een kort ziekbed.^[1]

Onderscheidingen

Ridderorden

Van der Stoel is geridderd in de volgende Nederlandse orden:

• 5 december 1966: Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw
• 11 april 1978: Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau
• 9 september 1982: Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau
• 31 augustus 1999: Ridder in de Huisorde van de Gouden Leeuw van Nassau. Hij was de eerste die in deze orde werd onderscheiden na de benoeming van generaal C.J. Snijders tot ridder in deze orde op 29 september 1919.

Buitenlandse ridderorden en onderscheidingen

• Grootkruis in de Ere-orde van de Palm van Suriname
• Grootkruis in de Orde van de Feniks van Griekenland
• Honorair Ridders-Commandeur in de Orde van Sint-Michaël en Sint-George (Verenigd Koninkrijk)

Verdere belangrijke prijzen en honoraire benoemingen

• 19 september 1974: Eremedaille voor Voortvarendheid en Vernuft (Huisorde van Oranje)
• 1982: eerste Freedom of Speech prijs, één van de Four Freedoms Awards
• 17 mei 1991: benoeming tot minister van Staat
• december 1991: Helène de Montignyprijs, vanwege verdienste op het gebied van de mensenrechten
• 1 juni 1993: dr. J.P. van Praagprijs, verkregen van het Humanistisch Verbond
• 1993: Geuzenpenning
• 30 oktober 1996: Wateler-Vredeprijs

Bij zijn afscheid heeft de regering een internationale 'Max van der Stoel-Mensenrechtenprijs' ingesteld. Deze prijs, ter waarde van 100.000 gulden, wordt elke twee jaar uitgereikt aan studenten die een proefschrift of ander academisch werk hebben geschreven op het gebied van de rechten van de mens.^[2]

Eredoctoraten

Van der Stoel ontving twee eredoctoraten (doctor honoris causa):

• In 1977: eredoctoraat van de Universiteit van Athene (Griekenland)
• In 1994: eredoctoraat in de rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Utrecht.

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics