Nickerie.Net, zondag 07 oktober 2012

Waar komt de chemie tussen Rutte en Samsom vandaan?

Door: Jan Hoedeman, Remco Meijer − 07/10/12, 09:22

ACHTERGROND Eén week slechts hadden ze nodig voor een Herfstakkoord. De sfeer blijft vrolijk, de berichten positief. Wat is er gevaren in Rutte en Samsom, die elkaar tot voor kort nauwelijks kenden? Wie wil weten hoe het smaakt, onderhandelen over een regeerakkoord, moet naar de snoepwinkel. Katja's zachtronde Kokindjes moet u hebben: dat zijn de dropjes waarover Diederik Samsom het had toen hij begin deze week over Mark Rutte zei: 'Hij eet veel snoep.' Het was op de persbijeenkomst waar de goede verstandhouding tussen de onderhandelaars van VVD en PvdA voor het oog van de natie zichtbaar werd. Ze gunden elkaar nadrukkelijk de ruimte om aan hun kiezers uit te leggen wat ze aan het doen waren. Ze vulden elkaar aan en luisterden begripvol knikkend naar elkaar.

© anp. Diederik Samsom en Mark Rutte begroeten elkaar op het Binnenhof

Een week eerder al verbaasden de andere fractievoorzitters, bijeen op de kamer van Kamervoorzitter Van Miltenburg, zich over de sfeer tussen de twee. Ze namen nadrukkelijk naast elkaar plaats aan tafel en maakten over en weer grappen. Het is nogal een transformatie voor twee politieke vechtjassen die nog geen maand geleden verwikkeld waren in een verhitte verkiezingsstrijd. Twee politieke leiders bovendien die elkaar tot voor kort nauwelijks kenden. Wat maakt dat ze nu zo vastbesloten lijken om het samen te gaan maken? Is het meer dan de professionele houding van twee beroepspolitici die beseffen dat er eigenlijk nauwelijks een werkbaar alternatief is?

Directe aanpak

Zeker, beamen de mensen in de kringen om hen heen. Los van elkaar komen ze tot een analyse. 'Ze geloven in elkaar', zegt een liberale topper. 'Ze hebben een zakelijke, directe aanpak en hebben geen omtrekkende bewegingen nodig om naar hun doel te gaan.' Samsom leek dat deze week te bevestigen toen hij onthulde dat de partijprogramma's in het begin weliswaar op tafel zijn gelegd, maar al na vijf minuten terzijde zijn geschoven.

Gevraagd naar wat het succes van de eerste twee formatieweken verklaart, hoeven intimi niet lang na te denken. Natuurlijk, beide kampen hebben er in dit stadium alle belang bij om uit te stralen dat ze bovenal vrienden willen zijn, maar toch: de antwoorden zijn veelzeggend. En daarin wordt vooral gewezen op de overeenkomsten tussen de leiders. Ten eerste: Rutte (1967) en Samsom (1971) zijn van dezelfde generatie. Politiek bewust geworden in het no-nonsensedecennium van de jaren tachtig, met de drift dingen te willen aanpakken. Allebei van jongs af aan zeer geïnteresseerd in politiek, gevoed door thuis. 'Ze eten, drinken en slapen politiek, allebei', klinkt het vanuit het sociaal-democratische kamp. 'En beiden herkennen ze nu in elkaar een grote drive er de komende jaren iets van te maken.'

Nieuwsgierigheid

Ten tweede: ze hebben allebei een maatschappelijke nieuwsgierigheid die de beleidsnota's overstijgt. Rutte geeft op donderdag al jaren les op het Johan de Witt-college in Den Haag en wordt daardoor wekelijks gevoed door de jongste generatie. Samsom was straatcoach in Amsterdam en zat achter het loket bij de Sociale Dienst in Rotterdam. De historicus Rutte was op zijn 21ste al voorzitter van de liberale jongerenorganisatie JOVD en ging bij de multinational Unilever werken. Kernfysicus Samsom werkte als activist bij een andere multinational, Greenpeace.

Ten derde: allebei stapten ze begin deze eeuw in dezelfde periode in de politiek. Beiden zagen ze hoe hun partijen zichzelf verloren in de laatste jaren van Paars, hoe het populisme oprukte in de politiek en de islam en integratie hypergevoelige politieke thema's werden. Samen zagen ze hun voorgangers daarmee worstelen, en samen hebben ze nu het partijpolitieke populisme op de flanken (SP en PVV) een gevoelige slag toegebracht.

Snelle denkers

Ten vierde: beiden zijn snelle denkers met een bovengemiddelde intelligentie. Rutte noch Samsom staat te boek als regentesk. Ze kunnen om zichzelf lachen. Rutte is volgens zijn omgeving blij dat hij nu te maken heeft met een PvdA-onderhandelaar met enige zelfrelativering. Dat proefde hij in 2010 niet bij Job Cohen.

Het valt meer te horen in de VVD: vooralsnog hebben de liberalen de indruk dat ze dit keer praten met iemand die niet voortdurend over zijn schouder kijkt of fractie en achterban wel kunnen volgen. 'Terugonderhandelen' en steeds nieuwe eisen stellen, is in VVD-ogen een oude PvdA-kwaal waarvan nu nog nauwelijks sprake is. Ook daarom gaf Rutte Samsom deze week alle ruimte om zijn overwinningen in het Herfstakkoord uit te dragen.

Half november

Maar bij alle optimisme is er ook het besef dat de moeilijkste momenten nog komen. Voor volgende week liggen dossiers op tafel die nog relatief overzichtelijk zijn, daarna wordt het lastiger en op sommige punten - voor beide partijen - ronduit pijnlijk. De woningmarkt, de arbeidsmarkt en de zorg moeten nog. De inhoudelijke verschillen zijn daar groot. En wie 15 miljard bezuinigt, weet dat er pijnlijke koopkrachtplaatjes volgen. Dat zijn de momenten waarop het nieuwe bondgenootschap echt op de proef zal worden gesteld. Hier en daar klinken de eerste waarschuwingen: vergeet in al het enthousiasme niet dat fracties straks meekijken. Binnenskamers is het makkelijker om principes overboord te zetten dan straks, als de achterban het eindresultaat mag beoordelen. In navolging van Rutte temperen beide kampen alvast de overspannen verwachtingen over een zeer snel akkoord. Tot half november gaat het zeker nog duren.

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics