Nickerie.Net, zaterdag 08 december 2012

Decembermoorden 1982: 30 jaren onwrikbaar

Een van de markante resultaten van de Surinaamse strijd voor gerechtigheid is de traditie dat op 8 december de decembermoordenaars en hun politieke pajongwaaiers er het zwijgen toe doen. Zij ontberen al drie decennia existentieel het gevoel van eerlijkheid. Een gevoel dat innerlijk harmoniseert, sociaal verbindt en mensen verantwoordelijk en moedig maakt; een gevoel dat de nabestaanden en solidaire vrienden in binnen- en buitenland inspireert tot het beste in zichzelf. Ook nu in tijden van beschaamd vertrouwen, ontluistering en frustratie.

Door Theo Para

De geïntimideerde Krijgsraad heeft in zijn schorsvonnis van 11 mei geconcludeerd dat de decembermoorden geen misdrijven tegen de menselijkheid waren. Misdrijven tegen de menselijkheid zijn internationale misdaden. Daarom moest dat delict ook in de zelfamnestiewet worden uitgesloten van amnestie. De Krijgsraad heeft zijn conclusie getrokken zonder poging tot motivatie. Hij heeft de wettelijke plicht dat hij zijn beslissingen met redenen moet omkleden verzaakt en daarmee de grenzen van zijn bevoegdheid overschreden. De Krijgsraad heeft zich schuldig gemaakt aan willekeur. Geen van de leden van de Krijgsraad was bovendien deskundig op het gebied van het internationaal strafrecht.

Boven (vanaf links): Harold Riedewald (advocaat), Kenneth Gonçalves (advocaat, Deken van de Orde van Advocaten), Eddy Hoost (advocaat, oud minister van Justitie en Politie), John Baboeram (advocaat), Cyrill Daal (vakbondsleider)

Midden(vanaf links): Leslie Rahman (journalist), Frank Wijngaarde (journalist), Bram Behr (journalist), Jozef Slagveer (journalist), André Kamperveen (journalist/ondernemer)

Onder (vanaf links): Robby Sohansingh (ondernemer), Suchrim Oemrawsingh (universiteitsdocent), Gerard Leckie (universteitsdocent), Soerendre Rambocus (luitenant b.d.), Jiwan Sheombar (sergeant b.d.)

Het Gerechtshof Amsterdam pakte het in 2000 anders aan. Hij moest zich in verband met de vraag of ex-dictator D.D.B. in Nederland kon worden berecht voor de decembermoorden, ook buigen over de vraag of de decembermoorden kwalificeerden als misdrijven tegen de menselijkheid. Het Amsterdams Gerechtshof waakte, anders dan de Krijgsraad, tegen dilettantisme en schakelde een amicus curiae, een expert op het gebied van het internationaal recht in. De gerenommeerde Zuid-Afrikaanse professor John Dugard, vooraanstaand rechtsgeleerde in de strijd tegen de apartheid, was in zijn grondig onderbouwde advies aan het Gerechtshof Amsterdam helder genoeg: ‘ De folteringen en moorden in Paramaribo in 1982 lijken te vallen binnen de definitie van misdrijven tegen de menselijkheid. Ze werden gepleegd door militaire autoriteiten in Suriname (staatsactoren) tegen burgers die tot doelwit werden, niet vanwege hun individuele eigenschappen maar vanwege hun status als leiders van de Surinaamse intellectuele elite. Bovendien, zij werden gepleegd op een systematische manier als onderdeel van een georganiseerd plan, met gebruikmaking van publieke middelen, gericht op vernietiging van potentiële opponenten van de militaire autoriteiten.’

Om te benadrukken dat het op 8 december 1982 niet om een geïsoleerde gebeurtenis ging, heeft prof. Dugard in zijn advies betoogd dat ook na die datum in Suriname ernstige schendingen van de mensenrechten plaatsvonden. Het meest dramatische was de slachting door de militaire dictatuur onder tientallen dorpelingen van Moiwana. In feite begon de lange nacht van brandstichtingen, intimidaties, mishandelingen, politieke vervolging, ontrechting, verdwijningen, folteringen en moorden al op 25 februari 1980. De militaire dictatuur (1980-1987) in Suriname maakte verhoudingsgewijs meer dodelijke slachtoffers dan de militaire dictatuur in Brazilië, die meer dan twee keer zo lang duurde (1964-1980). Het advies van prof. Dugard maakte deel uit van het volkenrechtelijk toetsingskader. De Krijgsraad had naar de professioneel ethische standaard nooit aan dit toetsingskader voorbij mogen gaan.

Internationale beklaagdenbank

De folteringen en moorden van 8 december 1982 begrijpen als misdrijven tegen de menselijkheid maakt veel meer dan de beperktere delictomschrijving moord het systemische karakter van de verschrikkingen duidelijk. Doordrenkt van een destructief superioriteitsdenken van de daders en hun medeplichtigen manifesteerde de Surinaamse staat zich niet als beschermer van haar burgers maar als criminogene organisatie, die recht en menselijke waardigheid vertrapte, folterde en moordde. Dat surrealistische disfunctioneren echode na de moorden voort in de gedaante van de cultuur van de straffeloosheid.

Na de schendingen van het recht op fysieke en psychische integriteit en het recht op leven van de vijftien slachtoffers, werden door de straffeloosheid de grondrechten van hun nabestaanden op een eerlijk proces en menswaardige behandeling drie decennia lang geschonden. Hun moreel lijden werd schaamteloos voortgezet, met het 8 december strafproces als placebo. Een zittende en staande magistratuur die voor hun beveiliging direct afhankelijk zijn van de president-hoofdverdachte zijn materieel niet onafhankelijk. Bovendien, van Krijgsraad tot Consitutioneel Hof, de president-hoofdverdachte benoemt de leden. De Krijgsraad concludeerde ondeugdelijk gemotiveerd dat de zelfamnestiewet niet in strijd was met het internationaal recht en de constitutionele grondrechten. Van de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens tot de Internationale Commissie van Juristen, van de Europese Unie tot Amnesty International, van Human Rights Watch tot de VN Hoge Commissaris voor de Mensenrechten, zonder uitzondering verwezen zij de zelfamnestiewet naar de prullenbak van het internationaal recht. Suriname verkwanselde met de zelfamnestiewet, een wet ad hominem, zijn geloofwaardigheid. Weer zit de republiek in de beklaagden bank van het internationale geweten.

Leven in de leugen

Suriname leeft nu, om met Vaclav Havel te spreken, in de leugen. De indirecte verkiezing van een putschist, drugsveroordeelde en hoofdverdachte van massamoord tot president - materieel in strijd met artikel artikel 92 lid 1 van de grondwet - vormde het levende bewijs van de corrumpering van het parlement. In de verkiezingen had de partij van de daders beloofd dat de onafhankelijke rechtsgang in het 8 december strafproces zou worden gerespecteerd. De zelfamnestiewet was dan ook kiezersbedrog. De lakeien van de president van ‘op de vlucht neergeschoten’ stemden in de grootste morele kwestie van het land voor hun privé belang.

De zelfamnestiewet was onbedoeld een schuldbekentenis. Zij markeerde de formele proclamatie van een dadersregime. Het recht aan de galg van de wet. In een rechtsstaat wordt je voor onschuldig gehouden tot het tegendeel is bewezen. In de machtsstaat is de machthebber altijd onschuldig want boven de wet verheven. De rule of law is een papieren tijger. Het risico op recidief is levensgroot. Redresseren van misdrijven tegen de menselijkheid vraagt naast gerechtigheid doortastende rechtsstatelijke hervormingen met als oogmerk een daadwerkelijk onafhankelijke rechterlijke macht, wettelijke en feitelijke openbaarheid van bestuur, effectief toezicht en controle, bestuurlijke integriteit, ontbinding van de presidentiële Counter-Terror Unit, afschaffing van de mistige dubbele bestuurslaag, depolitisering van leger en inlichtingendiensten en last but not least geen andere dat integere bestuurders en ambtenaren. Een presidentschap besmeurd door een incontinent verleden van misdrijven tegen de menselijkheid is onacceptabel voor een republiek die in haar volkslied bezingt dat recht en waarheid vrij maken.

88, 163, 165

Vanzelfsprekend waren in de ogen van de president-hoofdverdachte de duizenden Surinamers die in Paramaribo de straat op gingen tegen de zelfamnestiewet ‘volksvijanden’ en ‘staatsvijanden’. Dat waren de vijftien critici die werden gefolterd en vermoord ook. Het is de mantra van de meer dan 30 jaar oude tactiek van de dief die roept ‘Houdt de dief!’ Het staatkundige leven in de leugen heeft, om met Marx te spreken, als economische onderbouw de corruptie. Onder de militaire dictatuur was de Rekenkamer volledig uitgeschakeld.

Ernie Brunings, voormalig hoofd van het wetenschappelijk bureau van de NDP, vertelde, nadat hij de NDP had verlaten, dat in die tijd ‘ politieke macht in economische macht werd vertaald’. (Gerard van Westerloo De laatste dagen van een kolonel, Surinaamse notities, 1993 ). ‘Wie een activiteit wilde ontplooien moest eerst bij hem (Bouterse) langs. En dan eist hij zijn deel. In ruil daarvoor gaf hij vergunningen en goedkope dollars. Hij was regeringsleider, hij had zeer gemakkelijk toegang tot de bronnen’ (idem). De decembermoorden waren roofmoorden, onderdeel van een totalitaire machtsgreep met geen ander doel dan zelfverrijking van een kliek die zich bediende van revolutionaire demagogie. Het huidige dadersregime kent ondanks de andere regeringsvorm dezelfde onderbouw.

De president schuift zijn gezinsleden schaamteloos hoge overheidssalarissen toe en bedient zijn entourage met gunsten. Zonder deugdelijke financiële verantwoording en in strijd met de grondwettelijke staatsinrichting heeft hij van zijn Kabinet een staat in een staat gemaakt, zonder mogelijkheid van reële parlementaire controle. De democratische oppositie verklaarde onlangs dat ook nu weer de Rekenkamer wordt ondergraven. Suriname daalde dit jaar dan ook naar de 88ste plaats op de Corruption Perception Index van Transparancy International. Het land wordt met een dikke onvoldoende internationaal als corrupt land beschouwd. Dat de zogeheten presidentiële diplomatie de intiemste bondgenoten zoekt in Equatoriaal Guinee en Venezuela, respectievelijk nummer 163 en 165 op de corruptie index spreekt boekdelen over haar morele referentie. Er zijn in de wereld geen mensenrechtenschenders bekend die integer omgaan met de publieke middelen. Ook in de strijd tegen corruptie geldt het adagium zoals Huguette Labelle, voorzitter van Transparancy International, dat onlangs verwoordde: ‘Nee tegen straffeloosheid!’

Waarden

Noch in de staat, noch in goud, olie of hout, ligt de toekomstbestendigheid van de Surinaamse natie besloten. De toekomst die de generaties nalaten is gelegen in hun waarden, niet in de beleden, maar in de voorgeleefde waarden. Respect voor feiten en waarheid, voor leven en samenleving, voor vrijheid en recht, voor non-discriminatie en verdraagzaamheid, voor vrijheid van meningsuiting en drukpers, voor vrijheid van vereniging en demonstratie, van argument en geweten, voor pluriformiteit en dialoog. Dat zijn de waarden die de vijftien helden van 18 december 1982 ons nalieten. Dat zijn de waarden die vandaag met bloemen bij het Nationaal Monument Bastion Veere – 8 december 1982 worden gememoreerd en gewaardeerd. En het zijn die waarden die door 30 jaren onwrikbare strijd voor gerechtigheid zijn versterkt en overgedragen aan weer een nieuwe, levenslustige generatie. Geen kogelbrief kan aan die onontkomelijke estafette van de menselijke waardigheid een eind maken. Hoe meer mensen in Suriname durven en weten te leven in de waarheid en zelfwaardering vinden in het gevoel van eerlijkheid, hoe meer Surinamers de kortzichtige gemakzucht van capitulatie en collaboratie weten te weerstaan, hoe sneller een eind zal komen aan deze vergankelijke periode van leeg gebral en zelfingenomen potsierlijkheid, de episode van morele en rechtsstatelijke stagnatie en verloedering.

Op de gemeenschappelijke vergadering van ACP-EU parlementsleden in Paramaribo was de president-hoofdverdachte zelfs in eigen land niet welkom. De mensenrechtenbeweging, vakbeweging en democratische oppositie in Suriname weten zich gesteund door de democratische krachten in de wereld en de regio. Ondanks deze tijdelijke setback in de strijd voor gerechtigheid en herstel van de democratische rechtsstaat is er alle reden de overtuiging te schragen dat de vrijheidsidealen van de vijftien helden van 8 december 1982 de toekomst hebben.

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics