Nickerie.Net, vrijdag 08 maart 2013

Overpeinzingen bij heengaan Hugo Chavez

 INGEZONDEN, vrijdag, 08 maart 2013 05:43

Hugo Chavez Frias die vanaf 1999 in Venezuela de politieke toon aangaf is niet meer hij wordt begraven op 8 maart. Vele regeringsleiders betuigden hun medeleven en kondigden dagen van nationale rouw af. Helaas ging zijn dood op dinsdag 5 maart 2013 om 16.30 lokale tijd, gepaard met de voor het communisme gebruikelijke stroeve gestuntel met valse boodschappen en speculaties over zijn gezondheid en zijn geheimzinnige medische reizen naar Cuba. Zijn politieke carrière als officier begon met een mislukte staatsgreep in 1992 en een daaropvolgende gevangenschap. Na zijn vrijlating won hij als charismatisch geschoold politiek leider alle verkiezingen overtuigend.

Ludwig van Mullier en Hugo Chavez

Hij verpletterde de elite conservatieve bovenlagen- de klassieke bourgeoisie die de armen (en vooral de inheemsen en lagere middenklasse) schromelijk verwaarloosd had. Hugo Chavez heeft veel bereikt voor de Venezolaanse armen; werkgelegenheid, huisvesting, onderwijs, medische voorzieningen en overlevingskunst. Hij zorgde ervoor dat naar de armen in zijn land geluisterd werd. Maar om de sociaal lagere klassen tegemoet te komen moet de economie de middelen ophoesten.

De gestegen staatsuitgaven voor sociale programma’s, en de wurging van het particulier kapitaal o.a. door nationalisaties, beperkingen voor import en export en het afremmen van het liberalisme, verlamden de economie. Ik had het geluk deze historische president en markante figuur op het hoogtepunt van zijn populariteit en macht in 2001 te ontmoeten in zijn land, op een Cumbre (congres) van Latijns Amerikaanse staatshoofden, waar ook de Surinaamse president Ronald Venetiaan aanwezig was.

Mijn eerste indruk van deze flamboyante persoonlijkheid, die recht op mij af kwam (hij had mij als enige zwarte tussen blanke mestiezen in de verte reeds in het oog) was zijn stormachtige onverschrokkenheid, eerlijkheid en impulsiviteit. Surinamers zeggen "don don dekati". Want, hij was de gastheer en de baas en liet dat ook duidelijk merken door zich tijdens het lopen in het Hiltonhotel, met vrijwel alles te bemoeien.

Hij was in gezelschap van Fidel Castro (Cuba) die vrijwel gelijktijdig mij ook opmerkte als enige "Blakaman", beide leiders verlegden hun route en kwamen op mij afgelopen voor een kort gesprek. Mijn Nederlandse en Surinaamse vrienden merkten op dat die twee wellicht dachten dat ik een regeringsleider (congresdeelnemer) was van een van de Caribische eilanden, want die waren er ook. Maar ik moest ze teleurstellen, toen ze vrijwel onmiddellijk aan mij vroegen wie ik was. Fidel Castro is korter van stuk dan men zou verwachten, Chavez is een kop groter dan Fidel, maar de legendarische politici waren zeer alert en zichtbaar trots op elkaars gezelschap.

Beide presidenten kampten met economische problemen in hun land en hun relatie tot Zuid Amerika. Venezuela had het geluk dat de wereldmarktprijs voor olie aan het stijgen was. Uit de extra inkomsten van de Venezolaanse olie-industrie werd niet alleen Cuba geholpen maar ook landen als Ecuador en Bolivia, Columbia. Venezuela maakte echter de fout om eenzijdig te gaan aanleunen op de olie-monocultuur ten koste van andere sectoren.

Het land raakte onder Chavez economisch steeds meer geïsoleerd. Enkele jaren later haalden beide revolutionaire volksleiders, Castro en Chavez het wereldnieuws vanwege gezondheidsproblemen, waarover allerlei tegenstrijdige berichten de ronde deden. Betrouwbare overheidsvoorlichting en vrije meningsuiting vormen de achilleshiel van de communistische landen. Men weet geen raad met de verantwoording van geschonden mensenrechten, politieke gevangenen, ingekapselde wetgeving en rechtspraak. Het politieke bestuur is niet transparant en fraudebestendig.

Als er kritiek is, verwijst men vaak naar de oude democratie-loze Europese geschiedenis waar van alles mis ging. Legendarisch in dit verband is het interview tussen de BBC en Hugo Chavez, waarin Chavez verwees naar mensenrechtenschendingen door Israël in Gaza en naar de Europese geschiedenis vol onderlinge oorlogen. Dit was zijn antwoord op een retorische vraag of hij Chavez niet de onrust en anti-Amerikaanse opstandigheid in Latijns Amerika vergrootte? Chavez was een bewonderaar van Simon Bolivar en vergeleek deze Venezolaanse alom geprezen vrijheidsheld met Mohammar Khadaffi. Daarin ging hij weer eens te ver.

In navolging van Venezuela sloeg Suriname volledig de plank mis in haar Libië-politiek. Ook gaf Chavez tijdens een kort bezoek in Suriname ter gelegenheid van de viering van de onafhankelijkheid (25 november 2010) de bevolking het advies om de regering c.q. Bouterse te steunen. Het achterhaalde starre blokdenken in koude oorlog stijl, illustreert de beperking van het ideologische gedachtegoed van Chavez. Met zijn Bolivarianisme heeft hij desalniettemin de Zuid - Amerikaanse continentale soevereiniteit succesvol op de agenda gezet. In ideologisch opzicht was zijn continentaal denken in tegenspraak met zijn antiamerikanisme en bondgenootschappenpolitiek ten opzichte van de vijanden van Amerika.

Suriname maakt de fout te veel mee te gaan in zijn blok denken. Het socialistische Guyana moest in eigen buitenlandse politiek quasi solidair koorddansen, omdat buurland Venezuela aanspraak maakt op de helft van het Guyanese grondgebied (ten westen van de Essequibo Rivier). Guyana ondersteunde passief de 7 Amerikaanse militaire bases in Columbia (sinds 14 aug. 2009) ter bestrijding van de grensoverschrijdende (drugs) criminaliteit aan de zuidgrens. Chavez wees constant op de bedreiging van de Venezolaanse soevereiniteit vanuit Columbia (Amerikaanse militaire bases) en vanuit de Nederlandse Antillen (Amerikaans/Nederlandse militaire aanwezigheid). De Republiek Venezuela behelst 75 eilanden in de Caribische zee en de staat op het vaste land.

Venezuela onder Chavez had als belangrijkste handelspartners; USA, EU (Duitsland), Nederlandse Antillen (Curaçao/Aruba) olie-industrie, Columbia en Japan. Suriname is, zowel onder president Venetiaan (1,2,3,) als president Bouterse, in menig opzicht zeer onhandig omgegaan met de Venezolaanse handel en het Bolivarianisme van Hugo Chavez en het communisme van Cuba. Hoewel ex-president Venetiaan diepergaande betrekkingen met Venezuela en Cuba aanknoopte, was hij star en stroef in het gedogen van de Venezolaanse export van het Bolivarianisme in Suriname.

De Cubaanse medische hulp (o.a. van oogspecialisten) aan Suriname werd door de artsenelite van de NPS/VHP openlijk tegengewerkt. De wijze waarop uiteindelijk professor Simancas, ambassadeur van Venezuela in Suriname door diplomatieke berispingen is weggehoond is gênant en ongehoord. De Venezolanen hadden daarentegen geen helder beeld van de NDP, die hun ambassade plat liep (doorn in het oog van Venetiaan) en volgens onthullingen geld ontvingen voor de verkiezingskas.

In gesprekken die ik met diverse wetenschappers/diplomaten had klaagden de Venezolanen over de totale afwezigheid van wetenschappelijkheid en politieke ideologie bij verantwoordelijke politici en bestuurders in Suriname. Ook de socialistische retoriek, ontbrak, niemand analyseerde de macht van de rijken, iedereen wil mooie vrouwen goud en geld, dus keken de Venezolanen de kat uit de boom en gokten maar op de NDP en de charismatische Bouterse die slechts 23 zetels haalde bij de verkiezingen. Chavez kreeg tegenstrijdige informatie over de Surinaamse ingeslapen revolutie; die geen revolutie was volgens de eigen waarneming.

De Venezolanen weten dat door een ondemocratische koehandel Bouterse president werd; maar hielden zich koest vanwege hun lange termijn tactiek. Het Surinaamse contact met Venezuela liep via de PL van Somohardjo, de slimste politicus van Suriname, maar geen socialist. De Venezolanen konden echter geen inhoudelijk politiek verband tussen Somohardjo (noch Soemita) en de Indonesische communist Soekarno ontwaren en beperkten zich tot het aannemen van vriendelijk Javaans ambassadepersoneel als wederdienst voor soepele betrekkingen.

Bouterse op zijn beurt zocht als president internationale erkenning en dekking bij zijn Linkse bondgenoten Venezuela en Cuba, die enigszins wantrouwend het beleid van Suriname op afstand gadeslaan, maar tegelijkertijd ook lonken naar een nieuwe bondgenoot van het Bolivarianisme. Een vermeende bewondering van Chavez voor president Bouterse is een necrofiel verzinsel over een dode die niet praten kan. Vanuit beide landen overheerst een inconsistente tweeslachtigheid waar Suriname ook aan meedoet; wel samenwerken maar geen import of uitwisseling van de Bolivariaanse revolutie.

De Surinaamse bedorven Boutaanse revolutie valt immers niet te exporteren; de houdbaarheid is geëxpireerd. Suriname voert een achterhoede politiek, en bengelt visieloos achter de Venezuela aan. De Cubanen lijden onder het Oliefantsyndroom van eens door de NDP-PALU weggejaagde Cubaanse diplomaten (1983). Iedereen maakt wel eens een fout zei de Cubaanse ambassadeur mij eens, in Cuba gaat men er verzoenend vanuit dat de Surinaamse diplomatieke misser ontstaan is onder zware Amerikaanse druk. Het bondgenootschap van Venezuela met terreurregimes in het Arabische Midden-Oosten en Noord Afrika vanwege de oliebelangen staat haaks op het Bolivarianisme van Chavez.

Onder president Venetiaan die de Ambassades in Venezuela en Cuba opende, had Venezuela meer prestige in Suriname vice versa. President Bouterse heeft de vriendschap tussen de landen voortgezet, maar jammer genoeg gepersonifieerd. Wat er nu gebeuren gaat na de begrafenis van Chavez op vrijdag 8 maart 2013 is onvermijdelijk een afbrokkeling van het antiamerikanisme. Suriname heeft geen behoefte aan concurrerende Venezolaanse olie, en aan Venezolaanse piraterij in de visserij, daarentegen valt van het Bolivarianisme veel te leren . De strijdgeest van Chavez voor de armen van het continent leeft voort na zijn dood. President Barack Obama van de USA hoopt evenals buurland Canada op betere relaties tussen Venezuela en de USA en de rest van de Amerika’s. Bouterse kan hier veel van leren en meer bescheidenheid over zijn vriendschap met Chavez betrachten.

(Ludwich van Mulier)

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics