Tweede Kamer wil openbaarmaking Suriname-dossiers

Harry van Bommel (SP) valt als eerste spreker meteen met de deur in huis. Verwijzend naar een zin uit het volkslied, Recht en waarheid maken vrij doet hij een klemmend beroep op minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken zich in te zetten voor openbaarmaking van de veel besproken geheime Suriname-dossiers. Zo is woensdagmiddag onder grote publieke belangstelling vanuit de Surinaamse gemeenschap, een Algemeen Overleg begonnen over Suriname in de Tweede Kamer. 

De Nederlandse minister Bert Koenders in gesprek met mensen uit de Surinaamse gemeenschap.

Sjoerd Sjoerdsma van D66 ondersteunt de oproep van de SP voor waarheidsvinding. En passant noemt hij het project van Dew Baboeram en zegt dat daar niets op tegen is. Maar de enige echte waarheidsvinding is onder ede aan de groene tafel. Han ten Broeke van de VVD noemt dit project de tweede afslag om de afronding van het acht-decemberstrafproces te frustreren. De eerste was de aanname van de amnestiewet. Daarom roept hij de bewindsman op om internationaal, maar ook in het kader van de 'functionele betrekkingen met Suriname' er alles aan te doen dat die amnestiewet van tafel gaat. 

Van Bommel interrumpeert en vraagt VVD en ook de PvdA zich uit te spreken over de openbaarstelling van de dossiers. Niets op tegen, zegt Michiel Servaes van de PvdA: "Alles wat complot of doofpot suggereert, is schadelijk voor de relatie. Ik ben voor om open te zijn, maar destijds heeft de Kamer zelf besloten om deze dossiers tot 2060 achter slot en grendel te doen. Ik was er toen niet bij. Dus wat waren de overwegingen?" Niemand reageert op deze vraag. De minister wijst er in zijn beantwoording terecht op dat het de Kamer zelf was die in meerderheid besloot het slot erop te doen. Dus moet het 'Kamerslot' eraf voordat hij maximaal kan bewegen. Ook Koenders is voor maximale openheid, rekening houdend met onder andere aspecten van staatsveiligheid en privacy van bijvoorbeeld nog in leven zijnde personen. "Maar er is nog altijd de bestuursrechter om bezwaar te maken tegen een besluit tot niet openbaarmaking," stelt Koenders.

Wat te doen met 17 miljoen? 
Veel tijd in het overleg gaat verloren met een pingpong discussie tussen de minister en D66 over het anders besteden van de restant verdragsmiddelen, ruim 17 miljoen euro, nu Bouterse tot 2020 aan de macht zal zijn. Zo wordt het niet gezegd, maar daar kwam het wel op neer. Nu is Sjoerd Sjoerdsma net 35 geworden. Val hem dus niet lastig met de straks 40-jarige geschiedenis van het ontwikkelingsverdrag Nederland-Suriname. "Verdrag is verdrag", meent Koenders, "ik kan niet zonder instemming van Suriname besluiten tot andere bestemming van die 17 miljoen euro". Ook wijst de minister er fijntjes op dat het de Kamer zelf was die in 2012 had gevraagd om opschorting van de verdragsmiddelen als protest tegen de aanname van de amnestiewet. 

Praten met Suriname over een andere bestemming betekent dat de Kamer de amnestiewet 2012 geen probleem meer vindt. Van Bommel verschaft in dit pingpongspel D66 de uitweg. "Waar het in wezen om gaat is wat kunnen we doen om de bevolking van Suriname te helpen met de opgeschorte besteding van die 17 miljoen euro aan verdragsmiddelen?" De minister ziet mogelijkheden in een nieuwe twinningsfaciliteit - maar daar gaat hij als minister van Buitenlandse Zaken niet over. Verder noemt hij een aantal activiteiten op het gebied van onder andere jeugd, sport, cultuur en ondernemerschap, die ook de bijzondere relatie tussen Suriname en Nederland invullen. Koenders noemt ook de aanstaande 40-ste verjaardag van de Republiek Suriname, een bijzonder moment om gezamenlijk te vieren.

Coördinerende Suriname minister 
Bij elk overleg over Suriname - de laatste was in 2012 - komen steeds dezelfde onderwerpen terug. Zo hoor ik opnieuw een pleidooi van de PvdA voor het oplossen van problemen van studenten uit Suriname in Nederland, de VVD vraagt aandacht voor niet erkende diploma's van artsen in Suriname - beide problemen krijgt de minister in brieven nader uitgelegd - en de SP voert nog steeds de lijst aan met de Toescheidingsovereenkomst die ondanks een PSA - wet in Suriname nog steeds niet gerespecteerd wordt door Suriname, de vliegtarieven, de zware belasting in Suriname voor AOW en pensioen- gerechtigden die in Suriname wonen en remigratievraagstukken. 

Alles overziend pleit Van Bommel voor een coördinerende minister voor Surinaams-Nederlandse zaken. "Niet nodig en bureaucratisch", stelt Koenders, een minister die het Suriname-dossier door en door kent. Eerst als Suriname-woordvoerder van de PvdA en daarna als minister van Ontwikkelingssamenwerking die de afbouw van de oude verdragsmiddelen op de rails heeft gezet met zijn toenmalige collega Rick van Ravenswaay en ook de twinningsfaciliteit heeft bedacht. Als minister van Buitenlandse Zaken moet hij nu invulling geven aan 'noodzaak en context van functionele contacten met president Bouterse'. Koenders heeft in elk geval veel draagvlak binnen de Surinaamse gemeenschap in Nederland. Dat is gebleken toen hij na afloop van het overleg de zaal in ging om vele bekenden even te spreken. 

Roy.Khemradj@gmail.com