Nickerie.Net, vrijdag 08 juli 2016

Waar is het gevaar? Wie is de vijand?

Om het maar meteen te zeggen: omdat een persoon bang is voor straf, is het land een constitutionele vuilnisbak geworden. Er zijn twee noodgrepen toegepast om een moordproces te stoppen: de zelfamnestiewet en artikel 148. De trias politica staat te wankelen. De natie is verscheurd.

Artikel 148

Artikel 148 is een klein schattig artikeltje uit de grondwet van Suriname. Het bestaat uit twee regels. De tweede regel luidt: “In het belang van de staatsveiligheid kan de Regering in concrete gevallen […] bevelen geven met betrekking tot de vervolging”. Dit artikel is niet bedoeld voor persoonlijk gebruik. De president annex hoofdverdachte in het Decembermoorden-proces heeft artikel 148 uit de grondwet gebruikt om het Decembermoorden-proces te stoppen. Een extreme maatregel die nooit eerder is genomen. Het gezonde verstand zegt dat het grondwetartikeltje is misbruikt. In 1982 konden de machthebbers niet op een andere manier afrekenen met hun opponenten die streden voor de rechtsstaat. Ze verloren hun menselijkheid en slachtten hun opponenten af. Het was wellicht geen pure kwaadaardigheid. Het was misschien gewoon te moeilijk voor ze om er anders mee om te gaan. Dat waren andere tijden toen. Nu is met een administratieve maatregel de rechtsstaat gedumpt.

Staatsveiligheid Waar is het gevaar? Wie is de vijand?

Heel Suriname zoekt naar het gevaar. Het leven gaat immers gewoon door. Er is geen enkel bewijs geleverd dat de staat in gevaar is. Het lijkt een broodje-aapverhaal. Het enige gevaar lijkt te komen van pro-verdachte personen die geweld voorspellen als het strafproces wordt voortgezet.

Het inzetten van artikel 148 was makkelijk. Het echte probleem is de constructie van het gevaar en de vijand. Het is moeilijk om de vijand een geloofwaardig gezicht te geven, als er geen vijand is. In een persconferentie heeft de minister van Juspol geprobeerd het gevaar nader te duiden. De uitleg was vaag en ontwijkend.

Maar eerst iets over liegen. Liegen moet uitzondering blijven. Een leugen om bestwil kan, bijvoorbeeld als je er levens mee kan redden. Maar je beseft dat het een leugen is, er is schuldbesef dat je iets hebt gedaan wat niet kan; je blijft je ervan bewust dat liegen ontoelaatbaar is, liegen wordt niet getild naar een algemeen niveau waar het regel wordt. In de Surinaamse media worden we vaak geconfronteerd met liegende politici. Het is een gevaarlijke tendens dat de betrokkenen daar zelf nooit gevolgen aan verbinden. Daardoor is liegen niet meer abnormaal in de politiek. Dit is eigenlijk heel schokkend. Terug naar de staatsveiligheid.

In het schema van de machthebber zijn twee vijandbeelden geconstrueerd: Nederland en de rechterlijke macht. Dit is geen toeval. De president annex hoofdverdachte is verwikkeld in een persoonlijke strijd met zowel Nederland als de rechterlijke macht. Vooral de rechterlijke macht is in beeld gebracht als gevaar voor de staatsveiligheid. Dat is de ‘vijand’ die onder controle gebracht moet worden. Voor alle duidelijkheid: de rechterlijke macht heeft niemand vermoord. De Krijgsraad heeft alleen de amnestiewet van 2012 niet rechtsgeldig verklaard. Dit op basis van de grondwet. De uitvoerende macht grijpt nu in met artikel 148. Volgens de regering is verhouding tussen de drie machten hiermee ‘genormaliseerd’.

Projectie

Hier kan een les uit de psychoanalyse worden geleerd. De uitvoerende macht vertrapt de rechterlijke macht door in te grijpen in een lopende rechtszaak. De rechterlijke macht verdedigt zich. Dan keert de uitvoerende macht het om en schreeuwt: ik vertrap jou niet, jij vertrapt mij! In de psychologie heet dit projectie. Je ontkent en geeft de ander de schuld van wat je zelf doet. De dader maakt zichzelf tot slachtoffer. Nog enger is het als degene die vals wordt beschuldigd, in verwarring raakt en zich ook slecht en schuldig gaat voelen, en angstig wordt, alsof zij werkelijk iets heeft gedaan wat niet mag.

Burgerlijke ongehoorzaamheid

Ook ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ is zonder enige verduidelijking genoemd als gevaar. Het volk gaat gebukt onder een diepe economische crisis, veroorzaakt door een regime van populisten met een reputatie van valse beloften. De machthebber heeft keuzes gemaakt. Het volk is blootgesteld aan risico’s, zonder dat ze een keuze hadden. Voor de kring rond de machthebber was het risico bekend, ze hebben zich ertegen kunnen indekken, maar voor het volk is het thans het noodlot. Als het volk onrustig wordt vanwege sociale ellende kan dit door de machthebber blijkbaar tot uitdrukking worden gebracht in het begrip ‘gevaar voor de staatsveiligheid’. Dit kan dus gebruikt gaan worden om het ontevreden volk te onderdrukken.

Ongerijmdheid

De president annex hoofdverdachte ziet een gevaar voor de staatsveiligheid omdat hij verdachte is in een moordproces en binnen wet en recht dreigt te vallen. Hij gebruikt artikel 148 om zichzelf buiten wet en recht te plaatsen. In feite maakt hij zichzelf tot een ‘outlaw’, niet in de zin van een vogelvrij verklaarde misdadiger in het Wilde Westen, maar in de zin van God, die buiten wet en recht valt. In de psychologie heet dit escapisme, een vlucht uit de ondraaglijke realiteit. Artikel 148 is ingezet als onderdeel van een wanhopige strategie om de echte noodsituatie (veroordeling door de wet) te voorkomen en over te gaan tot ‘business as usual’.

De logica van de staatsveiligheid is in genoemde persconferentie getild naar een absurd extreem: de aanhangers van de president annex hoofdverdachte zouden gewelddadig kunnen worden als het recht zijn normale beloop zou hebben; ergo, Suriname is gebaat bij de machtstaat. Een metafoor om het voorgaande samen te vatten is deze. Een groep schuldbewuste verdachten, nette maar machtige heren met een gewelddadige reputatie, onder leiding van Desi Dictatoresi, omsingelen vlak voor hun aanstaande berechting de rechters en schieten enkele niet mis te verstane ‘aanwijzingen’ in de lucht en dreigen met nog meer geweld van hun aanhangers als de lopende zaak tegen hen niet onmiddellijk wordt gestopt. Hoe kan deze hachelijke situatie worden doorbroken? Het beste is om het vergevorderde Decemberproces volgens de regels af te maken. Daarna kan een volksstemming worden gehouden over het voorstel om de veroordeelden wel of geen amnestie te geven.

D. Balraadjsing (Nederland)

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics