15 november 2016
Op de website van het Sarnamihuis.nl komen wij een artikel tegen van Pravini Baboeram. Het draagt de titel: Barnet Lyon moet vallen, Tetary moet opstaan.
Pravini is de dochter van Dew Baboeram, alias Sandew Hira. Dew Baboeram heeft al in het verleden (zie Starnieuws 29 juli 2012) met opruiende taal opgeroepen om het borstbeeld (het is geen standbeeld) van Barnet Lyon te vernietigen. Dit borstbeeld staat op de hoek van de Grote Combéweg en het Onafhankelijkheidspleinvlak naast het paleis van de President. Pravini deelt in het artikel mee dat zij lezingen geeft en herhaalt na haar ervaringen tijdens lezingen deze oproep tot vernietiging dit Surinaams erfgoed.
Pravini:
“Dan volgt een vraag die ik iedere keer opnieuw krijg over Barnet Lyon. Als er een standbeeld is van hem, moet hij toch wel iets goeds hebben gedaan? Als hij echt kwade dingen heeft gedaan, dan was dat beeld toch allang weggehaald? Dit zijn logische vragen, maar de antwoorden zijn helaas minder voor de hand liggend. De kolonisatie van Suriname is weliswaar afgeschaft, maar de kolonisatie van onze geest is nooit gestopt.”
Prof. dr. Chan E.S. Choenni
Vanuit mijn verantwoordelijkheid als kenner van de geschiedenis van de Hindostanen wil ik niet alleen de snode plannen van Pravini en Dew Baboeram met de Surinaamse gemeenschap delen, maar de lezer ook informeren hoe en waarom dit borstbeeld tot stand is gekomen.
Koeliepapa
Barnet Lyon was Agent-Generaal der immigratie in de periode 1891-1902 en had als taak om ondermeer de belangen van Hindostaanse contractarbeiders te dienen en jaarlijks te rapporteren over hun positie in de kolonie Suriname. Vóór 1891 was hij (waarnemend) advocaat-generaal en procureur-generaal. Hij heeft grote verdiensten gehad voor de Surinaamse en in het bijzonder Hindostaanse gemeenschap. Zo heeft hij de donkergekleurde halfwees (jongen) Sitalpersad Doobay erkend als zijn pleegzoon en grootgebracht. Sitalpersad werd later hoofdtolk en een van de eerste grote leiders van Hindostanen in Suriname. Dit gebeurde in een tijd toen in India en ook in Suriname bepaalde ‘zich verheven wanende’ Hindoes andere Hindoes onderdrukten en zelfs niet aanraakten, omdat zij onrein zouden zijn. Daartegenover waren het juist bepaalde politiek invloedrijke blanken als Barnet Lyon en ook zijn voorganger Cateau van Rosevelt die deze Hindostaanse contractarbeiders hebben aangeraakt, geholpen en ondersteund. De betekenis hiervan op de Hindostaanse contractarbeiders die toen als ‘koelies’ werden beschouwd, was zo immens dat beide heren destijds ook Koeliepapa werden genoemd. En ook daarom hebben veel Hindostaanse contractarbeiders een deel van hun zuurverdiende geld gedoneerd voor een borstbeeld van Barnet Lyon. Barnet Lyon verliet Suriname namelijk in 1902 na de grote Hindostaanse opstand op plantage Mariënburg. Hij had tevergeefs ervoor gepleit dat de doodgeschoten opstandelingen op Hindoe– en Moslimwijze moesten worden begraven. De koloniale autoriteiten hebben echter deze doden in een massagraf waarin ongebluste kalk werd gestort, begraven. Tot op heden is dit graf niet gevonden. Ontdaan en gefrustreerd verliet Barnet Lyon Suriname. Het borstbeeld van Barnet Lyon die in Nederland overleed werd in 1908 feestelijk onthuld in het bijzijn van de Hindostaanse gemeenschap. Meer informatie hierover leest u in mijn recente omvangrijke studie Hindostaanse contractarbeiders 1873-1920, (zie pagina’s 731-735). Dit borstbeeld is altijd beschouwd als hun monument.
Het getuigt dan ook van groot gebrek aan inlevings- en inbeeldingsvermogen in het leven van onze voorouders om met terugwerkende kracht en vanuit een bedenkelijke ideologie het handelen van onze voorouders te beoordelen en -erger nog- te veroordelen. Waar halen Pravini en Dew Baboeram het recht vandaan om datgene wat onze voorouders tot stand hebben gebracht te laten vernietigen! Het (h) erkennen van de verdiensten van Barnet Lyon houdt volgens hen namelijk verband met de kolonisering van onze geest. Dew Baboeram heeft ook nog de groteske pretentie om onze geest te dekoloniseren. Hij vergiftigt ook veel studenten met de ideologie van ‘gedekoloniseerd denken en schrijven’. De studenten blijken daar echter niet mee uit voeten te kunnen. Het is een gevaarlijke vorm van geschiedschrijving om met terugwerkende kracht en bedenkelijke ideologische maatstaven (decolonizing the mind) de Surinaamse geschiedenis te (laten) herschrijven. Dat mondt dan ook uit in dergelijke excessen zoals dit voorstel tot vernietiging van een Surinaams monument.
Janey Tetary
Pravini Baboeram pleit tevens voor een standbeeld van de Hindostaanse contractarbeidster Janey Tetary. Tetary is tijdens de Hindostaanse opstand op plantage Zorg en Hoop in 1884 moedwillig doodgeschoten door militairen. Pravini stelt:
“Want Barnet Lyon is niet mijn held, Janey Tetary wel. Het is om deze reden dat het beeld van Barnet Lyon in deze videoclip vernietigd wordt en plaats maakt voor haar standbeeld. Ik hoop dat dit beeld werkelijkheid wordt. Laten we er samen voor zorgen dat Barnet Lyon valt en Tetary eindelijk opstaat.”
Janey Tetary is ook wat mij betreft een heldin. Maar een standbeeld voor haar oprichten op de plek waar het borstbeeld van Barnet Lyon staat geeft echter geen pas. Sterker nog: Pravini en Dew Baboeram vinden dat het beeld van Barnet Lyon dat meer dan 100 jaar daar staat en tot het stadsgezicht van Paramaribo behoort en onderdeel is van het Surinaamse erfgoed moet worden opgeblazen! Ik hoop dat de relevante (regerings)autoriteiten kennisnemen van haar opruiende tekst en snode plannen om dit Surinaams erfgoed te vernietigen. Pravini beweert overigens dat de CUS (Culturele Unie Suriname) de coördinatie van “het project op zich wil nemen’. Ik ga ervan uit dat het bestuur van de CUS zich niet voor zo’n bedenkelijk ideologisch karretje zal laten spannen en zeker niet zal instemmen met het vernietigen van monumenten en zichzelf aldus diskwalificeren.
Prof. dr. Chan E.S. Choenni
Onderstaand het linkadres:
http://www.sarnamihuis.nl/pravini-baboeram/barnet-lyon-moet-vallen-tetary-moet-opstaan
