Nickerie.Net, maandag 12 december 2016

’Arya Samaj moet zich richten op ecologie en duurzaamheid’

Perdiep Ramesar − 25/09/2010

De hervormingsbeweging Arya Samaj, ’de gemeenschap van nobelen’, is toe aan vernieuwing en moet de accenten op andere zaken leggen dan wat zij sinds jaar en dag gewend is, zeggen kritische aanhangers van de tweede hoofdstroming binnen het hindoeïsme.

Swami Dharam Dev wandelt door de tuin van Conferentiecentrum Leeuwenhorst in Noordwijkerhout. (FOTO ROGER DOHMEN)

Dat vindt ook bijzonder hoogleraar Hindostaanse migratie en Arya Samaj-expert Chan Choenni, een van de sprekers tijdens de internationale Arya Samaj Conferentie 2010 dit weekeinde in Noordwijkerhout.

„Ik zie bij de Arya Samaj drie concentrische cirkels: de binnenste cirkel bestaat uit actieve leden die er altijd zijn. Daaromheen zit de cirkel met passieve hindoes die gemotiveerd kunnen worden om vaker te komen. Daar weer omheen zitten de parttime hindoes die alleen naar bijzondere gelegenheden komen. Juist de actieve groep wordt steeds kleiner. De beweging moet daar lering uit trekken en de denkrichting heroverwegen”, zegt de hoogleraar. „Is de Arya Samaj nog wel aantrekkelijk of interessant genoeg voor nieuwe generaties?”

De Arya Samaj werd in april 1875 in Bombay door Swami Dayanand opgericht. Dayanand vond dat de kennis uit de vier Veda’s – die tot de oudste heilige geschriften binnen het hindoeïsme behoren – in vergetelheid was geraakt omdat die boeken alleen gelezen konden worden door leden van de hoogste priesterkaste, de Brahmanen. Dayanand wilde die kennis ontsluiten en toegankelijk maken voor de gewone mensen, van welke kaste dan ook. In die tijd bekritiseerden de andere godsdiensten in de regio het hindoeïsme vanwege het ’veelgodendom’. Dayanand bestudeerde daarop de Veda’s – die hij als oerbron beschouwde – en kwam tot de conclusie dat daarin werd gesproken over één God. Daarop zwoer hij het geloof in verschillende goddelijke manifestaties definitief af.

Al op jonge leeftijd was Dayanand kritisch ten opzichte van de Sanatan Dharma, de eerste en orthodoxe hindoeïstische hoofdstroming. Toen hij veertien jaar was, bracht hij met zijn vader en andere Brahmaanse mannen de nacht door in een hindoetempel van de godheid Shiva voor de viering van Maha Shiva Ratri (de Grote Nacht van Shiva). Het was de bedoeling om de hele nacht wakker te blijven en de gevierde godheid te verwelkomen in de tempel. Iedereen viel in slaap, behalve Dayanand. Hij zag geen Shiva, maar wat hij wel zag verbijsterde hem: ratten vraten al het offerspijs in de tempel op. Bij Dayanand sloeg de twijfel toe: ten eerste zag hij Shiva niet en ten tweede kon Shiva de ratten er kennelijk niet van weerhouden om het aan hem geofferde spijs op te eten. Dat Shiva misschien in de gedaante van een rat naar de tempel was gekomen, ging er bij hem niet in.

De oprichter van de hervormingsbeweging Arya Samaj zei dat iedereen de geschriften moet kunnen lezen, ook vrouwen. Hij ontketende haast een revolutie in het door mannen beheerste India, want hij plaatste de vrouw zo op gelijk niveau met de man. Naast voorvechter van de emancipatie van vrouwen en jongeren, was hij een van de leiders die ahimsa (geweldloosheid) predikte. Die vorm van geweldloosheid werd lang na Dayanands overlijden (30 oktober 1883) overgenomen door Mahatma Gandhi.

„De geschiedenis van de Arya Samaj is bijzonder, maar is verleden tijd. De voormannen van de Arya Samaj kunnen zich niet meer laten leiden door de ouderwetse ideeën van weleer. Het bestrijden van veelgodendom en beeldenverering is geen issue meer. Nu zijn andere zaken van belang”, aldus Choenni. „Duurzaamheid en ecologie zijn bijvoorbeeld thema’s die de Arya Samaj zou kunnen claimen. De samenleving zoals de Vedische geschriften en Dayanand die bedoeld hebben, is een duurzame samenleving. De natuur moet worden gekoesterd, niet uitgebuit of vervuild. De aanhangers van de stroming kunnen dat onderwerp naar zich toe trekken door zelf in brede milieuorganisaties deel te nemen. Misschien is de Partij voor de Dieren wel een interessante partij voor een Arya die vegetariër is, zoals een ware hindoe eigenlijk hoort te zijn. Maar alleen denken aan de natuur is niet voldoende. Er moet iets worden gedaan, want hervorming betekent hier niets anders dan de juiste kant op bewegen. De Arya Samaj is van oorsprong een activistische, emancipatoire beweging. Bij die houding passen actief burgerschap en politieke participatie.”

Conferentiecentrum Leeuwenhorst in Noordwijkerhout, waar sinds donderdag de internationale Arya Samaj Conferentie wordt gehouden. (FOTO ROGER DOHMEN)

Een ander modern thema waarin de beweging een rol kan spelen, is het tegengaan van overconsumptie, meent Choenni. „De sobere en nuchtere houding van de Arya Samaj kan in deze tijd worden gebruikt om overconsumptie tegen te gaan en in tijden van economische crisis pas op de plaats te maken. Het oude gedachtengoed is daarmee meteen actueel. Ook de moraal en de integriteit in handelen die Dayanand voorstond, zijn in deze moderne tijden belangrijk. De strijd tegen corruptie, tegen geweld. Zo kan meditatie, waarin Dayanand les gaf, dienen als middel om zelfbeheersing te kweken. Met name bij jongeren kunnen die momenten van stilte, escalaties in hun gedrag voorkomen”, meent de hoogleraar.

Ook de priesters moeten er volgens Choenni aan geloven. Ze moeten niet meer de rol hebben van geestelijken die de mensen blind volgen. „Ze moeten geestelijk verzorger worden, meer de rol krijgen van sociaal werker en begeleider. Zo worden zij onderdeel van de groep en staan zij er niet meer boven. De Arya Samaj is ook ontstaan vanuit gemeenschapszin. Groepsbinding is daarom cruciaal, ook binnen deze geïndividualiseerde samenleving waarin iedereen zijn of haar eigen ik heeft. Daarin moet de priester niet meer leidend zijn, maar adviserend. Zie de pandit als een ceremoniemeester die het overzicht houdt maar niet per se de baas is.”

Tot slot moet het hindoeïsme in eenvoudigere taal worden verspreid, zegt Choenni. „Kennis is macht. Omdat de priester de ingewikkelde materie van het geloof beheerste, kon hij aanhangers klein houden. Nu moet kennis juist op een simpelere manier worden overgedragen aan de volgende generaties: de Arya Samaj 2.0.”

WWW.NICKERIE.NET

Email: info@nickerie.net

Designed by Galactica's Graphics