De salarissen over de maand oktober van de werknemers van het Anne van Dijk Rijst Onderzoekscentrum Nickerie (Adron) zijn onlangs uitbetaald. Zij hebben hun salarissen over de maand november en de koopkrachtversterking echter nog niet ontvangen. Politicus William Waidoe is echter nog steeds geïrriteerd over de wijze waarop de overheid omgaat met het belang van Adron. “Alles is mooi opgenomen in het ontwikkelingsplan, maar sinds 2015 is de begroting van Adron teruggedrongen van 6 miljoen naar niet eens een half miljoen SRD”, zegt Waidoe. Al in de jaarrede van de toentertijd waarnemend president Ashwin Adhin zag Waidoe veel niet kloppen met betrekking tot de voornemens van de regering.

De exploitatiekosten van Adron liggen al boven de SRD 3 miljoen. Dit zijn alleen de vaste lasten. Het ontwikkelen van zaaizaad behoort niet tot dit bedrag. “Wanneer wij praten over de rijstsector stimuleren, moeten wij het bedrag op de begroting veranderen. Maar now me jere dat moni no de”, zegt Waidoe. Waidoe brengt in herinnering dat Suriname in april 2016 een overeenkomst aanging met de Islamic Development Bank inzake een lening van US$ 5.896 miljoen. Er zou samen met een Maleisisch team (met een eigen inbreng van Adron) worden gewerkt aan het ontwikkelen van nieuw zaaizaad. “Dat project is een fiasco geworden. Men haalt geen goede cijfers met de testen. Aan tickets alleen wordt er US$ 800.000 uitgegeven uit deze lening. Adron heeft zelf aangegeven dat zij het project zonder Maleisische experts zou kunnen trekken. Als Maleisië niet in staat is om in eigen rijst te voorzien, hoe denk je dat zij in staat zullen zijn om dit voor ons winstgevend te maken?”, vraagt Waidoe zich af. Deze lening is geïnitieerd door de Financiënminister. Vandaag de dag wordt door het ministerie van Financiën, volgens Waidoe zijn informatie, ook het exportaandeel van Adron niet op haar rekening gestort. Waidoe verwacht op termijn een schaarste aan zaaizaad.

Kenneth Sukul van de Stichting Wederopbouw Rijstcultuur Saramacca brengt in herinnering dat dit bedrijf met goede bedoelingen en ondersteuning van de Europese Unie is opgezet. Volgens Sukul is het echter sinds het begin al politiek bemand dan met ter zake deskundigen. “Als je een variëteit ontwikkelt, kijk je niet alleen naar de opbrengst, maar ook naar de netto-opbrengst. Je kunt een rijstvariëteit ontwikkelen van 10 ton, maar als je na de oogst maar SRD 1 overhoudt, had je liever eentje van 4 ton ontwikkeld om SRD 100 over te houden. Wanneer 75% van de boeren in Nickerie (al jaren) Guyanees zaaizaad gebruikt, zegt dat dus alles over het functioneren van Adron”, stelt Sukul.

Als er nu wordt gesteld dat er een schaarste aan zaaizaad zal optreden, is dat volgens Sukul geen correcte constatering. “De boeren werken al met zaaizaad uit Guyana. Je zou het niet eens merken dus”, stelt Sukul. Ook het voerderrijstexperiment dat door Handel Industrie en Toerisme is geïnitieerd, wordt uitgevoerd met geïmporteerd zaaizaad. Als Adron goed had gefunctioneerd, zou zij volgens Sukul ook inkomsten hebben. Zij zou zaaizaad hebben ontwikkeld om die ten verkoop aan te kunnen bieden. “Zij hadden op Wageningen een areaal van meer dan 80 hectaren, waarop zij zaaizaad mochten vermeerderen. De overheid heeft het afgepakt en aan particulieren gegeven. Adron zelf heeft dus geen grond om zaaizaad te vermeerderen”, vertelt Sukul. Hij stelt dat het dezelfde overheid is die veel beloftes doet over productie, en de productie maar niet stimuleert door erger nog Adron te verwaarlozen. De landbouwer vraagt zichzelf ook af als de regering geen rekening houdt met het scenario, waarbij Adron de deuren gedwongen moet sluiten, en op termijn ook Guyana de kraan dichtdraait.