‘Wat heb ik aan een vierde of vijfde generatie neef in India die ik niet ken. Ik woon in Suriname, mijn buren zijn mijn familie’, zegt politiek analist, oud districtscommissaris en docent Hardeo Ramadhin in gesprek met Dagblad Suriname. Terwijl anderen gedocumenteerd en al families gaan opzoeken in India, heeft bij Ramadhin nooit de behoefte bestaan om dit te doen. ‘Ik had nooit de behoefte om families te gaan zoeken in India.’ Ramadhin vertelt dat zijn broer in 1974 voor de wandeling naar India was. Teruggekomen in Suriname staat dat beeld toen hij voor zijn grootouders knielde nog altijd gegrift in het geheugen van Ramadhin: ‘Jullie hebben de juiste beslissing genomen om India te verlaten’, sprak hij vol dankbaarheid. Meer dan 40 jaar geleden is deze markante uitspraak nog steeds in het geheugen van Ramadhin opgeslagen. Waar die broer van Ramadhin in 1974 al een redelijk bestaan in het district Nickerie had opgebouwd, hij beschikte over een perceel, een goede woning en een wagen, woonden de bewoners van Uttar Pradesh en Bihar, het gedeelte van waar de meeste contractarbeiders zijn gekomen, nog steeds in hutten. En niet te vertellen over de armoede die toen zegevierde in die woonwijken.

Beweging van Gandhi heeft toevoer contractarbeiders stopgezet

Op dinsdag 5 juni wordt de komst van de eerste groep contracten vanuit India naar Suriname herdacht. Ramadhin geeft aan dat de beweging van de vrijheidsstrijder Mahatma Gandhi erin heeft geresulteerd dat er geen contractarbeiders vanuit India afgevoerd werden naar de verschillende delen van de wereld, alsook in Suriname. In 1893 studeerde Gandhi als advocaat af en vertrok vervolgens naar Zuid-Afrika om te werken. Daar heeft hij mogen ervaren dat de Indiase contractarbeiders heel slecht werden behandeld. Na 21 jaren keerde hij in 1914 terug naar India waar hij een beweging op touw zette om contractarbeiders ertoe te bewegen niet mee te gaan naar andere landen. De laatste groep contractarbeiders kwamen in 1916 aan in Suriname met de boot genaamd ‘Dewa’, terwijl de eerste groep contractarbeiders op 5 juni 1873 met de boot ‘Lalla Rookh’ voet aan wal zetten op de Surinaamse bodem. Door de beweging van Gandhi werd geen contractarbeiders meer vanuit India gebracht door de diverse koloniën.

22.000 contracten achtergebleven in Suriname

In totaal verbleven 34.000 contractarbeiders in Suriname. Na afloop van hun contract zijn bijkans 11.000 personen naar India teruggekeerd, terwijl een aantal van 22.000 personen in Suriname een bestaan hebben opgebouwd. Van deze 22.000 personen is de populatie inmiddels gegroeid naar een aantal van 160.000 personen in Suriname en ook een aantal van dit getal namelijk 160.000 in Nederland. Ramadhin vertelt verder dat de contractarbeiders die uit Uttar Pradesh en Bihar kwamen de Hindi als voertaal hadden, terwijl in andere streken van India andere dialecten worden gesproken. Kleine hoeveelheden contractarbeiders zijn ook vanuit Punjab, Nepal en Madras Suriname binnengehaald.

Rijstplant een van grote verdiensten

Een van de grote verdiensten van de contractarbeiders is de rijstbouw, zegt Ramadhin trots. Opmerkelijk is dat toen de contractarbeiders in Suriname zijn aangekomen, de koloniale machthebbers gedwongen waren om rijst te importeren. Hoofdvoedsel in Azië is rijst. Na hun contractperiode begonnen zij op kleine schaal padie te planten. Vroeger gebeurde alles handmatig, vanaf de aanplant tot de oogst. Het harde werk werd van generatie tot generatie voortgezet totdat vanaf 1930 er geen rijst meer geïmporteerd werd. Suriname was al rijp om zorg te dragen voor de eigen lokale merkt. De rijstbouw wordt ondanks de vele tegenslagen anno 2018 nog steeds uitgevoerd. Ramadhin onderstreept dat vaak genoeg een vingerwijzing aan de nakomelingen van de contractanten wordt gedaan dat zij over grote lappen gronden beschikken. ‘Ze kregen een oerwoud en bos van de toenmalige Staat. En in 1880 en 1890 had je geen poclain en ander materieel om dit bos in cultuur te brengen. Omhakken van bomen gebeurde met de hand. Ja, nu rij je met de auto langs en denk van wat een mooi groot stuk land. Maar de voorouders alleen weten hoe hard zij hebben gewerkt.’

Na contractperiode ook zwaar

Ramadhin zegt dat vooral niet uit het oog verloren moet worden dat de contractarbeiders het ook behoorlijk zwaar en moeilijk hadden na verloop van hun contract. Behalve zwaar werken hadden de contractarbeiders geen zeggenschap wat er in het land gebeurde. Toen was er geen vrije, algemene en geheime verkiezingen wat wij nu kennen in Suriname, waar elk willekeurige burger ongeschoold of niet naar de stembus kon gaan. Toen was er sprake van een census en capaciteitskiesrecht. Personen die een ulo-schoolopleiding hadden of aan belasting betaalden, konden alleen naar de stembus. De groep contractanten vielen namelijk altijd uit de boot. Zij waren niet geschoold en hadden niet veel geld om belasting te betalen. Door inspanning van Jagernath Lachmon en Pater Weidman werd in 1949 de vrije, geheime en algemene verkiezingen ingevoerd. ‘Vaak genoeg begrijpen mensen dit niet. Hoe blij we moeten zijn dat we ook een inbreng hebben. Het was niet vanzelfsprekend, wat men altijd denkt. Jagernath Lachmon en Pater Weidman hebben ervoor gestreden en gepleit.’ Ramadhin is de koloniale machthebbers dankbaar dat zij scholen hadden gebouwd en de contractarbeiders hun kinderen scholing hebben laten genieten. Dit resulteert erin dat er anno 2018 nog steeds velen afstuderen om hun krachten te geven aan de opbouw van de natie. De eerste geneesheer uit de nakomeling van de immigranten is Rahmat Ali. Het kampement van het Nationaal Leger in Nickerie is naar hem vernoemd. Hierna volgde Rambaran Misre. De eerste leerkrachten waren: Biswamitre en Juglal.

Asha Gajadien-Bhagwat