Klein-Henar , het ontstaan

Henar ( in de volksmond Klein-Henar genoemd, mededoor de latere aanleg van Groot-Henarpolder) was eertijds een bloeiende vestigingsplaats aangelegd in 1920 o.l.v. de voorman Deutsh. Henar is genoemd naar de landbouwopzichter Henar die belast was met de toezicht en de begeleiding van de boeren die kwamen te wonen in de nieuwe polder. De plaats was niet alleen bekend vanwege zijn vruchtbomencultures, bananenteelt, aardvruchten en de rijstteelt, maar ook vanwege de goed onderhouden gronden, de schone aanvoer- en afvoerkanalen. Elke boer was verplicht droge gewassen te telen naast rijst, om zelfvoorzienend te kunnen zijn. De nabij gelegen zwampen in het achterland garandeerden voldoende irrigatiewater voor hen die zich vestigden om hier een bestaan op te bouwen. De gronden waarop de landbouwers hun intensieve arbeid verrichtten leverden een goede productie, die ervoor zorgde dat zij met hun gezin van een redelijk bestaan konden genieten. Er was voorspoed en al in 1938 kende Henar zijn waterschapbestuur. Via de twee grote afvoerkanalen aan de voorzijde van de percelen werden de geoogste producten naar de Nickerierivier getransporteerd, om via de rivier stroomafwaarts Nw. Nickerie te bereiken. De oost-westverbinding was er nog niet en het zou nog bijna honderd jaren duren alvorens de bekende brug nabij Henar er zou staan. Het gebied was toen niet ontsloten en de afstammelingen van de Brits-Indische immigranten en van de negerslaven leefden als broeders naast elkaar.

Broederlijk gemeenschap afstammelingen Brits-Indische immigranten en negerslaven

Na de afschaffing van de slavernij in 1863, hadden de vrije negers en hun nakomelingen zich verspreid gevestigd op kostgronden langs de Nickerierivier. Aan het begin van de twintigste eeuw vond de toenmalige overheid het beter ze geconcentreerd te doen wonen in een poldersysteem. Bestuurstechnisch gezien zouden de voorzieningen naar de mensen toe worden vergemakkelijkt. Was het zo dat er in de begin jaren van de polder dus meer negers woonden dan hindostanen, met het wegtrekken van de eerste en het hebben van een groter aantal kinderen van de laatste, wonen er nu meer hindostanen in het gebied.

Samen genoten zij, van hetgeen zij uit de vruchtbare vette klei voortbrachten. Daarnaast hadden de meeste landbouwers hier hun eigen veestapel die voldoende melk en mest leverde, wat het gevoel van overvloed meer vorm deed krijgen.

Dat mocht ze gegund zijn, want kilometers aan kanalen, waterkerende dammen en het gehele beddensysteem waren met de hand aangelegd, met schoppen en spaden, terwijl bomen geveld werden met bijlen, houwelen en kapmessen. En op het bloeien van de meerjarige gewassen heeft de pionier geduldig gewacht al moesten hij het aan het begin met veel minder doen. Maar offervaardigheid, moed, durf en kracht ontbraken er niet. Die waren er, alsof zij de arbeidende mens van toen waren geschonken, om niets.

Leegloop en verval

Maar met de ontsluiting van het gebied kwam er langzaam maar zeker verandering in dit gunstig beeld. Jongeren trokken weg en er trad vergrijzing van de bevolking op. Van elders kwamen anderen zich weliswaar vestigen, maar vanwege het gebrek aan eensgezindheid, de liefde voor de vorm van landbouw die men hier kende en het ontbreken met de innerlijke band met de plaats, begon Henar haar glorie te verliezen. En met de bereikbaarheid, de ontsluiting van heel Nickerie, ging ook een groot deel van de afzetmarkt verloren.

Eensgezindheid, arbeid, en welvaart, maakten plaats voor egoïsme, luiheid, criminaliteit, alcoholisme, drugs, verval, apathie en armoede. In tegenstelling tot het verleden heerst er een erge vorm van werkloosheid ; van productie en spaarzaamheid is er nauwelijks sprake. Het is alsof hier de deugd is overleden en de tijd is blijven stil staan. Als er jongeren zijn die vluchtig wat verdienen, dan wordt dat even snel uitgeven aan alcohol en drugs. Er zijn zo goed als geen recreatiemogelijkheden, terwijl er geen initiatieven en impulsen vanuit de centrale overheid worden gegeven, om hierin verandering te brengen.

Soebhkaran Bhagali

Soebhkaran Bhagali met gezin

Maar de kleine ondernemer Soebkaran Bhagali (36 jaar) wil het tij keren. Hij kwam hier op 6 jarige leeftijd met zij ouders vanuit Nw.Nickerie aan de Bataviastraat waar hij toen woonde. “De plaats stond bekend als Boltriekrekie” ( de verhindostaanse naam van de Bolletriekreek die dwars door het gebied stroomt ). “ De plaats was in bloei en een ieder wist wat aanpakken was en er was voldoende werk. Met het wegvallen van de veerverbinding zijn er ook velen weggetrokken”. Soebkaran gelooft in de kracht van de positieve inzet, en ziet zichzelf als een jonge strijder van het gebied. “Waar we nu staan,waar ik deze rijstpelmolen heb opgezet”, zegt hij,” was zwampgebied die ik bijkans met een meter heb moeten ophogen”. Maar dat is nog niet alles. Hij heeft echt moeten knokken om boven water te komen. Hij vertelt dat zijn vader grootlandbouwer was, beplantte elders een areaal van ruim 200 ha. met rijst maar door het niet goed besteden van zijn kapitaal, onhebbelijkheden in zijn leven, is alles verloren gegaan. Problemen in huis, familieproblemen, moordende bankrentes en oplopende schulden hebben hem de das omgedaan. “De hoge bankrentes en het niet kunnen uitbetalen van arbeiders, hebben vele bedrijfjes op Henar failliet doen gaan. Dat geldt niet alleen voor rijstboeren, maar ook voor andersoortige ondernemers zoals diegenen die kleine machinewerkplaatsen hadden. Je had zelfs een persoon die na terugkeer uit Nederland zijn kapitaal investeerde en alles verloor door de toen heersende ongunstige situatie”.

Doorzettingsvermogen

Pelmolen, aangedreven door een trekker

“Maar zegt Soebkaran, we moeten de moed niet opgeven. Nu zijn er nog personen die het in de rijstteelt willen proberen. Daar er geen faciliteiten waren om de geoogste padie hier te verwerken heb ik deze pellerij opgezet, zodat de boeren niet afhankelijk zijn van pellerijen die tien en meer kilometers van Henar zijn verwijderd. De jongeren mogen niet toestaan, dat wat de ouderen met veel zweet hebben opgebouwd, nu verloren gaat. Ik wil hen tot een steun zijn en koop daarom de padie op, verwerk het product en verkoop het in Nickerie en ook in Coronie. Ik zorg tevens voor een beetje werkgelegenheid door arbeidskrachten aan te huren”.

Van de overheid verwachten de mensen op Henar niet veel. Het ministerie van LVV laat zich zo goed als niet zien en men is op zichzelf aangewezen. De landbouwopzichters van toen, zijn zelfs met een loep niet te vinden.

Soebkaran heeft grootse plannen, maar heeft gebrek aan kapitaal. Een lening die verlossing zou kunnen brengen krijg je niet zo gemakkelijk. Maar op Henar en omgeving kan ongeveer 300 ha. door kleine landbouwers in cultuur worden gebracht. Hij denkt dan aan het bouwen van een drogerij die zo’n 2000 zakken padie per 24 uur zou moeten verwerken. “De meeste problemen ontstaan rond de voorjaaroogst, wanneer de kleine boeren ( van Henar, Groot-Henar,en Uitbreiding Groot-Henar) met hun natte padie op velden zitten en niet kunnen beschikken over eigen droogfaciliteiten. Dan bieden de opkopers afkomstig van elders in Nickerie zeer lage prijzen aan, want ze weten, het is of verkopen, of helemaal verzuipen”. In elk geval voor Henar heeft hij nu zijn tweede handse Huller Satakie rijstmolen die 750 kg per uur witte rijst kan produceren, klaar staan.

Even een stap terug voor een betere stap voorwaarts

Soebhkaran Bhagali (rechts), het drogen van padie, zoals het vroeger gebeurde.

De opgekochte padie droogt hij nu nog in de zon, zoals het vroeger gebeurde, gewoon op matten in de openlucht. Om de zoveel tijd wordt de padie dan omgewoeld met daarvoor speciaal gemaakte trekplanken. En om te tonen hoe alles in het werk gaat, wordt de molen in beweging gebracht door de kracht van een Massey Furguson tractor. Het geraas van de tractor en het dreunen van de molen alarmeren de buurt dat er iets gaande is. De zeef doet de rest: hele korrels, en gebroken korrels volgen hun weg naar de bakken voor super, semi-super, gruis en breuk. Van de andere zijde komen uit de machine kaft, zemel en slijpmeel. Er is vreugde te zien op de lachende gezichten van de familie Soebkaran, want zijn positieve inzet wordt rijkelijk beloond. Kracht zal geput worden uit dit initiatief, om de zwervende kinderen van de straat weg te houden. Het stelen in de buurt zal afnemen, terwijl er voor de drugsverkoper minder of geen ruimte meer zal zijn, wanneer welvaart en welzijn weer de boventoon zullen voeren op Henar.

K.R.Donk, 12 jan. 2004

Reacties: kennethdonk@yahoo.com

naar boven

Overzicht van reeds verschenen artikelen

WWW.NICKERIE.NET

Designed & hosted by Galactica's Graphics