De eerste Moskee van Nickerie

Wie er oog voor heeft, zal als hij door Nieuw Nickerie en de polders rijdt, de mooie moskeeën van het district, niet ongezien voorbij gaan. Naar de aard van het geloof, maar ook door de etnische afkomst van de gelovigen, heeft elke moskee zijn aparte bouwstijl. De moskee vertelt zijn eigen unieke verhaal aan kenners, maar ook aan niet-kenners, die er open voor staan. Te Paradise staat zo een moskee, echter in verval. Naar zeggen van Ali Sewrutton, de eerste moskee van Nickerie. Om de geschiedenis van dit gebedshuis te kennen, praat ik met Ali. Wij gaan met hem terug in de tijd.

Kate Kollock

De komst van de Brits-Indiёrs in Suriname brengt ons naar het jaar 1873. In dat zelfde jaar komen ook de eerste moslims onder de immigranten naar Nickerie.  “De eerste moslim van Brits-Indische afkomst in Nickerie moet een vrouw zijn geweest, die te werk werd gesteld te plantage Margarethenburg. De boot waarmee zij in Nickerie aankwam heette Kate Kollock”, begint Ali vol inspiratie zijn verhaal. Het aantal moslims dat toen op de plantages in Nickerie te werk werd gesteld, bedroeg 467.

De eerste moskee van Nickerie

Ali vertelt verder over de moslims op de plantages in Nickerie het volgende: “ Uit de registers van de plantages kunnen wij nagaan om hoeveel moslims mannen en vrouwen  het ging, die werden gecontracteerd. Wij zien voor de plantage ’t Lot 7 mannen en 3 vrouwen. Krappahoeklaan 2 mannen en 2 vrouwen, Hamptoncourt 23 mannen en 5 vrouwen, Hazard 69 mannen en 38 vrouwen, Margarethenburg 1 vrouw. De resterende 317 gingen naar de plantage Waterloo.

De meeste immigranten verbleven op de plantages tot hun contract verlopen was. Daarna vestigden zij zich op gronden van verlaten plantages en op gronden die hen van overheidswege werd toegewezen. De overheid was in de loop der jaren, wederom eigenaar geworden van de gronden van de plantages, die niet meer in bloei waren. Zij trof de nodige voorzieningen, waardoor de mensen zich daar konden vestigen en een landbouwbestaan konden opbouwen. Zo verspreiden de moslims zich uiteindelijk op de oude plantages zoals Paradise, Plaisance, Phoenix, Longmay, Waldeck, Hamptoncourt en Krappahoek. Ook in de nieuwe polders die werden aangelegd, zoals de Sawmillkreekpolder, Boonackerpolder, Van Drimmelen polder, Clarapolder en Corantijnpolder, vestigden zij zich.

De koloniale overheid deed er alles aan de immigranten en hun nakomers, steeds meer bij de rijstteelt te betrekken. Hoewel te Henar, de nakomelingen van de slaven zich naast de rijstteelt, ook mochten toeleggen op de fruitteelt en de teelt van bananen en aardvruchten. Maar deze creolen trokken zich steeds meer uit de landbouw terug en verkochten hun percelen aan Hindoestanen. Zij, de nakomelingen van de slaven, vestigden zich in Nieuw Nickerie. Sommige gingen naar de bossen om te werken voor het telen van ballata. Andere werden ambtenaren of leerden een vak, werden bijvoorbeeld meubelmaker.

Het aantal Hindoestanen in de Henarpolder nam met de jaren toe, evenals de rijstteelt in het gebied.

Waterschapswiel

Ali neemt de tijd een fundament te leggen voor het verhaal van de eerste Moskee. Als moslim, hoopt hij in deze vastenmaand Ramadhan, een goed verhaal te presenteren. Ik moet wat geduld opbrengen als hij mij even op een zijspoor brengt. Als ex-districts-secretaris, wil hij nog eerst iets kwijt over de aanleg van de eerste Waterschap in Nickerie. De aanleg van polders, waarbij ook de moslims een rol hebben gespeeld. “Vermeldenswaard is dat de eerste polder die door de immigranten werd aangelegd, de Sawmillkreek polder was.

Dit landbouwgebied kwam tot stand in 1910. De polder is met de hand aangelegd. Dus de irrigatiekanalen, de afvoerkanalen en de dammen, zijn met schoppen en spaden aangelegd. Er is hard gewerkt, maar het bezitten van een eigen grond was zeer belangrijk. De polder kreeg bij de instandhouding van de waterstaatshuishouding, alle bestuurlijke steun van de districtscommissaris. Dit gebeurde op het verlangen van de belanghebbenden.

De heer Ali Sewrutton voor de in het verval geraakte oudste moskee van district Nickerie

De D.C. installeerde in overleg met de bewoners van de polder, een polderbestuur. Deze zorgde voor het beheer van de polder. De waterbeheersing was toen steeds in orde. De kanalen waren schoon, het was een lust om te zien. Er was orde, netheid en productie. De mensen konden leven van hetgeen zij produceerden. Er was weinig luxe, maar van armoede was er geen sprake.

Elke perceelhouder kreeg een handtaak ter onderhoud van o.a. de sloten opgelegd en moest voorts een financiële bijdrage leveren voor de taken, die in algemeen belang van de polders moesten worden verricht. Landbouwers van deze polder kregen toen al zekerheid op de grond, volgens de gronden verordening. De Sawmillkreek polder is dus de eerste polder, die een functionele taak toebedeeld kreeg. Een vorm van functioneel openbaar bestuur dus. Ano 2006 is dit model weer in hevige discussie, waarbij de huidige overheid doet voorkomen, alsof de Nickeriaan niets weet van functioneel openbaar bestuur. "Niet weet wat een waterschap inhoud”. Op dit punt ergert Ali zich enorm. Hij vraagt zich af, waarom er zoveel Euro’s uitgegeven worden, om het “ Waterschapswiel” opnieuw uit te vinden. "Kent men zijn geschiedenis niet. Was elke plantage niet een waterstaatkundige eenheid?” Ik beweeg Ali met moeite ertoe, de zaak te laten als het is en zich verder toe te leggen op het verhaal van de moskee.

Eerste Kurbani

 “ Thans heeft elke plaats in Nickerie zijn eigen moslimgemeenschap. Je hebt vele moslims onder de Javanen en Hindoestanen.  De Javanen wonen voornamelijk op plaatsen als Zeedijk, Sidoredjo, Karang Anjar, Longmay en Groentenweg. De Hindoestanen vind je in de meeste polders zoals de Henarpolder, Clarapolder, Corantijnpolder en de Hamptoncourtpolder. De moslims hebben hun eigen gebedshuis, beoefenen de Islam en leren Arabisch en Urdu.”

Leden van de Nickeriaanse Moslimgemeenschap bij elkaar in verband met het offerfeest (31 december 2006).

Volgens Ali zal een historisch overzicht van de Islam in Nickerie, zeker leiden tot kennisverreiking. “ De eerste moskee in Nickerie werd gebouwd op de suikerplantage Hazard. Dit gebeurde kort na de komst van de Brits-Indische immigranten in het district. De moskee was van hout en eenvoudig opgezet. In 1927 werd dit gebedshuis niet ver van de suikerplantage Hamptoncourt, overgebracht naar de Boonackerpolder op perceel no 8. De eigenaar van het perceel was immigrant Abdoel Kadir no 602/ Aa.

De eerste officiële kurbani of offerfeest in het district, vond op het erf van deze moskee plaats in 1934. Een heel belangrijke gebeurtenis voor de moslims, daar het voor hun mogelijk werd gemaakt om met volle vrijheid hun geloof te belijden. Daar dit slachten tot spanningen tussen hindoes en moslims kon leiden, achtte de toenmalige D.C. W.F.Roeske het nodig, dat er toezicht op de rituele handelingen zou zijn. Bronnen hebben verteld dat de spanning te snijden was, maar tot incidenten kwam het niet. In de loop der jaren is er onderlinge begrip gegroeid tussen de hindoes en moslims. De kurbani’s vinden nu normaal en overal in Nickerie plaats. De eerste moskee werd medio de jaren dertig van de vorige eeuw, overgebracht naar de suikerplantage Paradise waar het nog steeds langs de Nickerierivier staat. Er vinden daar geen gebedsdiensten meer plaats. Het gebouw is in verval. Het ligt in de bedoeling van de plaatselijke Djamaad, dat is de islamitische vereniging, het gebouw te restaureren. Het gebouw tot lengte van dagen te behouden, als de oudste moskee van Nickerie”.

Volgens Ali doet de Islamitische gemeenschap van Nickerie er alles aan, om de Islam op niveau te houden. Daarvoor zijn er nationale en internationale contacten. Met dit verhaal wil hij alvast zijn bijdrage leveren. Hij wenst alle moslims een gezegende Ramadan toe.

K.R.Donk, 19 oktober 2006.

Reacties Kenneth Donk: kennethdonk@yahoo.com

Graphics Akhiel Mahabier: info@nickerie.net

naar boven

Overzicht van reeds verschenen artikelen

WWW.NICKERIE.NET

Copyright © 2003 - 2007 . All rights reserved.

Designed & hosted by Galactica's Graphics