Honderd jaar Openbare School Paradise

Nickerie - Op 1 augustus 1908 begon op de suikerplantage Paradise het onderwijs op de Openbare School Paradise. De plantagearbeiders en landbouwers van de omliggende leefgemeenschappen, zagen in de school een goede toekomst voor hun kinderen. Als met gewezen onderwijzers van de school en enkele leerlingen, die nu in de zeventig, tachtig en negentig zijn, wordt gesproken, herleven verborgen doch bijzondere belevenissen.

Meester Chanderdew Goerdin en Ali
Ali Sewrutton en ik praten in Paramaribo met Chanderdew Goerdin. Bij dat gesprek zijn ook Max Iswardath Bharos, gewezen filiaalhouder van de Hakrinbank in Nickerie, en oud financieel-directeur van de SML te Wageningen aanwezig. Chanderdew Goerdin is geboren op 9 januari 1930 in Nickerie. Hij is beginjaren vijftig onderwijzer op de Openbare School te Paradise geweest, en toenmalig schoolhoofd was Benesia, die opgevolgd zou worden door Welles. Ali is nog steeds zeer onder de indruk van zijn onderwijzer, Chanderdew Goerdin, een Nickeriaanse jongen die eerst onderwijzer en later schoolhoofd geweest is op vele scholen zoals de O.S. Simonspolder, O.S. Livorno, O.S. Kwarasang, O.S.Rensproject, O.S.Reeberg, O.S. II te Lelydorp en O.S. Tout Li Faut.

Seetal Ramcharan: Ik was bang voor Sinterklaas.
In 1988 ging hij met pensioen, nadat hij zes jaren op het Bureau Lager Onderwijs o.l.v. dhr. Timmer had gewerkt. "Toen ik in 1951 op Paradise kwam te werken", vertelt Chanderdew met een fris geheugen," kreeg ik een vierde klas onder mijn hoede. Eugene van Tholl en Shedami waren toen ook onderwijzers op de school. Ali Sewrutton was eerder met zijn elfde jaar in de eerste klas begonnen. Dankzij mij mocht Ali enkele klassen springen, waardoor hij op zijn zestiende jaar naar de Muloschool te Nieuw-Nickerie, nu de R.G.Bueno Bibazschool, kon. Op zijn twintigste behaalde hij zijn Mulo B diploma".

Schoolhoofd Tol zeer geliefd
Mahabier Bhawan, geboren op 14 juli 1914, is tot en met de vierde klas op de O.S. Paradise geweest. Hij was als jongeman lid van het dorpsgemeentebestuur te Paradise en later hoofdaannemer op het zaaizaadbedrijf van de SML te Wageningen. Mahabier vertelt het volgende:" In 1921, kwam ik in de eerste klas te zitten. Meester Tol was toen schoolhoofd. Meester Niamut en Robles woonden vlak bij de school. Toen Niamut vertrok, kwam Ramdas in zijn plaats. Meester Bron woonde aan de overkant van de Sawmillkreek, die vlak langs de school naar de rivier stroomde. Van Bron kregen de kinderen die onhebbelijk waren, zweepslagen op hun bil met de tamarindezweep. Tijdens schooluren werden er Urdu- en Hindilessen gegeven door meester Sewpersad. Toen gebruikten wij geen pen en papier op school, maar een lei en een griffel".
Giman Pawirosemito, is geboren op 10 april 1928. Hij is jaren dorpshoofd van de dorpsgemeente Paradise geweest. Hij heeft de tweede klas van de school bezocht. Volgens Giman was Tol, de opvolger van Dankfort, een heel lief schoolhoofd.

V.l.n.r. DR. Kris Nannan Panday, Chanderdew Goerdin, Abdoel. S. Noermohammed, Ramdew .L. Sardjoepersad, Ilse. F. Ponsje, Harrypersad Ramdas onderwijzers in 1949.-
Soekhram Ramphal, geboren op 2 april 1925 zegt het volgende: "Ik heb de school van de eerste tot en met de zevende klas bezocht. Meester Albert Griffith en Mohammed Hanief hebben mij toen gezegd ‘wij hebben geen klassen meer voor jou’. Het eerste schoolgebouw liep evenwijdig aan de Fredericiweg. Later is een vleugel bijgebouwd waar vroeger de toiletten stonden. Ik kan me de onderwijzers Tol en Jon A Lok goed herinneren. Van twaalf uur tot een uur, gaf Niamut Hindilessen, waardoor de taal behouden bleef". Soekhram is jaren secretarisontvanger van de dorpsgemeente Paradise geweest.

Ramcharan Seetalpersad geboren op 14 juni 1921, heeft de O.S.Paradise tot de vijfde klas bezocht. “Schoolhoofd Tol ken ik nog goed. Eens in december kwam Sinterklaas op bezoek. Ik was zo bang, dat ik me verschool onder het huis van een van de onderwijzers. Het huis stond op lage neuten. Nadat de sint vertokken was, rende ik naar huis. Op het erf hadden wij een manjaboom. Ik klom tot in de top, om mij daar wederom voor Sinterklaas schuil te houden."

De beeldschone Pitapyarie
Volgens Alladin Khodabaks, geboren op 31 maart 1924, stond het eerste schoolgebouw vlak langs de rivier nabij de waterkerende dam, nabij de dokterswoning. Waar het (nu in vervalzijnde) EBG-kerkje staat. " Het was in de oorlogstijd", vertelt Alladin. "De beeldschone en populaire danseres Pitapyarie uit Guyana verzorgde in de middag een dansoptreden in een van de lokalen van de school. Er waren veel mensen aanwezig. Op een gegeven moment brak er een gevecht uit. Jong, jaloers, wellustig en bloedig als de mannen waren, wilden ze Pitapyarie pakken. De mensen sprongen uit de vensters van de school en renden de straat op. Matabik en Salim Abdul, twee militairen, zaten in de voorste rij. Op een geven moment is Matabik de politie te lijf gegaan. De buitengewoon agenten Carrilho, Kewal en Kalapnat hadden het te voorduren. Buiten de school is toen Kalapnat met een mes verwond door iemand. Dabre alias Theroe is toen aangehouden. Maar de echte dader zou volgens het verhaal Darie Sewbalak moeten zijn geweest".

De reünie (v.l.n.r.) A.Sewrutton, M.Bhawan, G.Pawirosemito, R.Soechit, S.Ramphal, A. Khodabaks, M.E.Lecton.-.

Joseph Alexander Lecton, eveneens oud leerling van O.S.Paradise, geboren op 27 oktober 1914, heeft de school tot de zesde klas bezocht. " Toen ik met mijn zesde jaar de school bezocht was meester Vink schoolhoofd. Een dikke en donkere man. Er was ook een onderwijzer Jensen, een blanke man. Toen ik in de vierde klas zat was meester Dankfort schoolhoofd. Eens bezocht de gouverneur van ons land de school. Er werd met snoep gegooid. De grotere jongens trapten op je hand, waardoor je geen snoep kon oprapen". Alexander kan vloeiend Hindi praten. Hij is op de suikerplantage Hazard geboren maar kwam later met zijn grootouders op Paradise te wonen.
Met de oudjes met uitzondering van Ramcharan Seetalpersad, gaan Ali en ik naar Ramawat Soeschit. Ramawat is geboren op 5 juni 1928. Wij hebben bij hem een reünie. Ramawat kan zich het schoolhoofd Dompig herinneren.

Ramawat die een dag eerder jarig was verwent de groep met allerlei lekkernijen en drank. Heleboel herinneringen worden opgehaald. Bijvoorbeeld over Badjnatmissier "pandith" Rama, de toenmalige wonderdokter van Paradise en waarom het gebied achter de school ‘Gotahel’ wordt genoemd. Districts-Commissaris Boonacker zou tijdens de verkaveling op een vraag over wat te doen met het gebied hebben geantwoord: " Laat het stuk grond naar de hel lopen". Ai Sewrutton vertelt over de toelating tot de Mulo het volgende:" Van 1949 tot en met 1950 was Abdoel Satar Nurmohammed schoolhoofd op O.S. Paradise. Twee dochters van hem deden in 1950, niet in schoolverband, het toelatingsexamen voor de Mulo. Ze haalden het.

In 1952 deden 8 leerlingen van de school mee aan het examen. Ze haalden het niet. J.Emanuels was toen schoolhoofd. In 1953 namen voor de tweede keer 8 leerlingen van de school deel aan het toelatingsexamen voor de mulo. Allen slaagden toen met gemiddeld 8.5 voor de verschillende onderdelen. Onderwijzer Hendrik Ramraj Manraj heeft daarbij goed werk verricht. De meeste onderwijzers op de school waren vierderangers. Je had ook kwekelingen zoals, Rajwantie Bulwant, Sewsankar Nunda, Oentong Atrisman en Rene Sharman".

Hendrik Manraj, geboren op 13 februari 1928, zegt over zijn tijd als onderwijzer op de school: " In de jaren rond 1950 gingen de leerlingen blootsvoets naar school. De leerlingen waren uiterst vriendelijk, beschaafd, gehoorzaam en mondigheid was destijds taboe. De leerkrachten waren verplicht met jas en das les te geven. In 1953 was het aantal geslaagden voor de Mulo 100%. De kandidaten waren: Soepkaran ramhit, Ali Akbar Sewrutton, Ramlal Hiralal, Kamlawatie Samlal, Karisan Oentoeng, Jairoen, Sahidan en Gairoennisa, van de laatste drie zijn de achternamen mij ontgaan. Ze slaagden met tienen, negens en achten.

Schoolhoofd C.Ferreira( uiterst rechts) met personeel 2008.
Van de Inspectie uit Paramaribo kwam het bericht dat een van de geslaagden met drie tienen en een negen de bestgelaagde was van geheel Suriname. De leerling Ali Akbar Sewrutton. Als tweede de leerling Ramlal Hiralal met drie tienen en een acht. Ramlal Hiralal is nog in functie als accountant in Paramaribo". Het huidige schoolhoofd Carmilita Ferreira, sinds 1990 verbonden aan de school, is trots op haar school. De resultaten zijn over het algemeen goed gebleven. In 2003 was leerling Jainash Jairam de best geslaagde leerling van geheel Suriname. Hij is momenteel in Vietnam in verband met de Natuurkunde Olympiade.-.

Reacties: Kenneth Donk: kennethdonk@yahoo.com

Graphics: Akhiel Mahabier: info@nickerie.net

naar boven

Overzicht van reeds verschenen artikelen

WWW.NICKERIE.NET

Copyright © 2003 - 2008 . All rights reserved.

Designed & hosted by Galactica's Graphics