Media vormen front tegen nieuwe spelling
door Bart Jungmann (Volkskrant)
 

AMSTERDAM - Drie landelijke dagbladen en vier opiniebladen in Nederland verzetten zich tegen de nieuwe spelling. Ze vinden de veranderingen, die twee maanden geleden werden geïntroduceerd, verwarrend en onwerkbaar. ‘Te ingrijpend om akkoord mee te kunnen gaan’, aldus de actievoerders.

Nooit eerder rebelleerden prominente taalgebruikers in Nederland zo massaal tegen de officiële spelling, die op 1 augustus van het volgend jaar ingaat. De PCM-dagbladen de Volkskrant, NRC Handelsblad en Trouw doen mee aan de actie. Ook Elsevier, Vrij Nederland, HP/De Tijd en De Groene Amsterdammer zetten de hakken in het zand. Dat geldt eveneens voor de NOS en Planet Internet, een site met nieuws. De vereniging van letterkundigen ondersteunt de actie.

De aangepaste woordenlijst, het zogenoemde Groene Boekje, is het werk van de Taalunie. Dat is een overheidsorgaan waarin Nederland, Vlaanderen en Suriname samenwerken. De spellingshervorming is volgens de unie nodig omdat er na de laatste aanpassing van 1995 nog wat ‘plooien moesten worden gladgestreken’. Daarbij gaat het vooral om het ‘woordbeeld’, aldus de commissie van taalkundigen. Sommige woorden moeten voortaan met een hoofdletter worden geschreven, andere juist niet. Sommige woorden krijgen een koppelteken, andere raken dat juist kwijt.

Maar de redacties van dag- en weekbladen achten de veranderingen allesbehalve marginaal en missen de logica. Waarom krijgt sterrendom wel een tussen-n en vedettedom niet? Waarom verandert Middeleeuwen in middeleeuwen en bevrijdingsdag in Bevrijdingsdag? Waarom is een appèl voortaan een appel? ‘Er zullen allicht regels voor zijn, maar wie kan die in godsnaam onthouden’, zegt Suzanne Weusten, adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant. ‘We maken al zo veel fouten in de krant, met die nieuwe spelling zou het alleen maar erger worden’,aldus Folkert Jensma, hoofdredacteur van NRC Handelsblad.

De kranten- en bladenmakers zien het liefst dat de veranderingen worden teruggedraaid. Arendo Joustra, hoofdredacteur van weekblad Elsevier, vergelijkt de actie met het nee tegen de Europese Grondwet. ‘Burgers willen over een nieuwe spelling meepraten. De tijden zijn voorbij dat je zoiets ingrijpends als een spelling van bovenaf oplegt.’

De redacties zullen de nu geldende regels aanhouden, indien nodig met een enkele aanpassing. Maar de diverse media gaan ook praten over de mogelijkheid van een alternatieve spelling. Daarvoor heeft een aantal deskundigen zijn medewerking toegezegd. Wellicht wordt daarbij teruggegrepen naar de spelling van vóór 1995. Volgens Bas van Kleef, eindredacteur van de Volkskrant, sluit die het best aan bij het intuïtieve taalgevoel van de lezer.

De actie is niet in het belang van de lezers, meent de Taalunie. De veranderingen zijn er gekomen omdat het ‘publiek behoefte had aan meer houvast’. Het overheidsorgaan vreest grotere verwarring als iedereen verschillend gaat spellen. De veranderingen komen volgens de Taalunie juist tegemoet aan de verwachtingen van taalgebruikers.

Andere kranten gaan de nieuwe spelling wel hanteren. Het dagblad De Telegraaf zegt vandaag in een redactioneel commentaar het verzet tegen de nieuwe spellingregels logisch te vinden, maar is geen voorstander van het naast elkaar bestaan van twee spellingen. ‘Het zou van wijsheid getuigen als de Taalunie de signalen uit de samenleving niet negeert en de nieuwe regels opnieuw bestudeert.’ De officiële spelling is overigens alleen verplicht voor ambtenaren en op scholen.