Nickerie.Net, maandag 01 januari 2007

Telesport Interview: Frank Rijkaard en Marco van Basten

Ze waren de meest besproken personen uit het Nederlandse voetbal. Bondscoach Marco van Basten en Barcelona-trainer Frank Rijkaard. Beiden acteerden in 2006 op de grootste podia die de sportwereld kent: het WK, de Champions League en de Primera Division. Het leverde unieke ervaringen en successen op. TELESPORT bracht het wereldberoemde duo samen in Barcelona en schoof aan bij een bijzonder gesprek tussen twee collega’s én vrienden.

WERKEN MET MENSEN

„Nederlandse voetbal zit gevangen in het Big Brothertijdperk”

Jaap de Groot

BARCELONA - De overeenkomsten zijn legio. Beiden voetbalden voor Ajax, AC Milan en Oranje, kozen na hun carrière eerst voor een periode in de luwte, om daarna als hoofdtrainer bij het Nederlands elftal te beginnen. Zowel Frank Rijkaard als Marco van Basten kwam vervolgens in een bizarre situatie terecht. Qua resultaat scoorden ze als bondscoach hoger dan wie dan ook, desondanks werden ze als onervaren en onbekwaam neergezet. Kritiek die vooral vanuit de trainerswereld werd aangezwengeld en uiteindelijk een eigen leven ging leiden.
 

In het restaurant aan de olympische haven van Barcelona ligt het duo er vooralsnog niet wakker van. Dat gebeurt pas, als de een het voor de ander opneemt. Met Frank Rijkaard als bovenliggende partij, omdat hij door de fenomenale prestaties met Barcelona vele kritische monden heeft gesnoerd. „Maar zo voelt het totaal niet”, trapt hij af. „Dat komt, omdat ik zelden terugkijk. Zolang ik weet dat ik alles gegeven heb wat in m’n vermogen ligt, kan ik met veel leven. Dat sommige mensen vinden dat ik in 2000 met Nederland slecht op het EK heb gepresteerd, doet me daarom heel weinig.”
       

De feiten nog even op een rij. Rijkaard leidde Oranje 22 keer en leverde 8 zeges, 12 gelijke spelen en 2 nederlagen af. Tijdens het EK versloeg een ontketend Nederlands elftal Tsjechië, Frankrijk, Denemarken en Joegoslavië (doelsaldo: 13-3), om in de halve finale tegen Italië de wet van Murphy over zich heen te krijgen. In de, volgens het rapport van de technische commissie van de UEFA, technisch meest hoogstaande EK-wedstrijd ooit overklaste Oranje de Italianen. Alleen zorgden twee gemiste strafschoppen ervoor dat de ploeg van Rijkaard zichzelf mentaal uitholde, waarna de penaltyserie een kamikazeactie werd.
        Desondanks roepen zes jaar na dato diverse Nederlandse trainers nog altijd dat Frank Rijkaard als bondscoach heeft gefaald.
       Het moet anno 2006 Marco van Basten bekend in de oren klinken. De bondscoach, die na 31 interlands op 20 overwinningen, 9 remises en 2 verliespartijen staat: „Wat me wel is opgevallen, is dat zodra je verliest je van het ene uiterste in het ander terechtkomt. Ik vind dat een ervaring op zich.”
        Rijkaard: „Ach, hoge bomen vangen veel wind.”
        Van Basten: „Maar daarin zijn natuurlijk wel nuances mogelijk.”
        Rijkaard: „Leg het naast je neer.
       Je hebt een speciale functie en dan weet je dat dit kan gebeuren.”
Hoe kijk jij dan tegen de prestaties van het Nederlands elftal aan?
        Rijkaard: „Tijdens het WK vond ik Nederland in het begin best wel aardig. Uiteindelijk verlies je in de tweede ronde met 1-0 van Portugal. Dat is zoals het is. Alleen kan het dan niet zo zijn, dat na zo’n wedstrijd Nederland ineens niets meer voorstelt en Portugal als een internationaal topteam wordt neergezet. Dat slaat nergens op. Helemaal als je ziet hoe het Nederlands elftal in korte tijd grote stappen vooruit heeft gezet. Vergeet niet dat Marco twee jaar geleden bijna op nul moest beginnen. Als je dan ziet hoe weinig doelpunten de ploeg tegen heeft gehad, is dat een indicatie dat er een goede organisatie staat. Alleen wordt er in Nederland, naast het resultaat, ook dominant en attractief voetbal verlangd. Maar wil je daar ooit naartoe, dan is de basis eerst een goede organisatie neer te zetten. Als ik het nuchter bekijk, dan zie ik dat het team daarin een paar processen verder is. Voor mij het bewijs dat er goed werk is verricht.”
        Van Basten: „Ik heb het al zo vaak gezegd, dat dominant voetballen ons streven is en blijft. Alleen dien je op het niveau waarop we ons begeven ook te presteren. Tussen wat je wil en wat je moet zit een groot verschil. Ik weet ook wel dat het resultaat niet bepalend is, maar je moet wel ergens beginnen.”
        Rijkaard: „Marco, waak er alsjeblieft voor dat je je gaat verdedigen. De feiten spreken toch voor zich? Blijf daarom vooral je ding doen. Ga uit van je eigen normen, helemaal nu in het voetbal normen steeds meer vervagen.”
       Dan fel: „Marco, tegen wie moet jij je eigenlijk verdedigen? Helemaal in Nederland, waar we de schaamte zo langzamerhand voorbij zijn. Elke keer zie je ze bij een interland weer opdraven. Al die trainers, columnisten, ja wie eigenlijk niet? Zo langzamerhand krijgt iedereen de ruimte om te vertellen hoe hij het gedaan zou hebben. Dat gaat verder dan aan te geven dat een wedstrijd goed of slecht is geweest en waarom dat zo is. Het is soms walgelijk om te zien, hoe ook het Nederlandse voetbal in het Big Brother-tijdperk gevangen zit. Het is de schaamte voorbij. Wat Dick Advocaat tijdens het EK in Portugal is overkomen, is toch te schandalig voor woorden? Allemaal in de hand gewerkt door mensen die willen laten zien dat zij het zo goed weten. Die dan ook nog eens als icoon worden neergezet, waardoor het probleem ontstaat dat dat soort mensen ook nog gaat denken dat ze ’iemand’ zijn. Terwijl het alleen maar gaat om ’ik, ik, ik; kijk eens hoe goed ik ben’. En schaf meteen ook die hele club van trainers af. Dat is zo’n beetje de meest oncollegiale groep die er bestaat.”
        Van Basten: „Ik blijf het onbelangrijk vinden. Ik hou me vooral voor, dat ik als mens in een voortdurende ontwikkeling zit. Wat dat betreft spelen de jaren dat ik me buiten het voetbal hield ook een rol. Omdat ik me toen op een andere manier ontwikkelde. Het zijn processen die steeds tot inspiratie leiden. Zolang dat gebeurt, hou ik een goed gevoel bij wat ik doe.”
        Rijkaard: „Daar zit ook de essentie van ons werk in. Omdat wij in de eerste plaats werken met mensen. Je hebt dus niet alleen met de voetballer te maken, het is veel meer dan dat. Daardoor is het zo interessant. Vaak interessanter dan het uiteindelijke resultaat.”
        Van Basten: „En we houden natuurlijk ongelooflijk veel van voetbal.”

Rijkaard: „Spelen in een vol stadion of een partijtje met vrienden, het maakt dan niet meer uit. Ik hoor vaak al die verhalen over tactiek en techniek, maar als je én van voetbal houdt én geïnteresseerd bent in mensen, dan is het trainersvak op alle niveaus heel boeiend. Dan maakt het ook niet uit of je Barcelona traint of een amateurclub. Omdat de basis hetzelfde is. Overal train je niet alleen met een groep, maar vooral met mensen. Zijn van die mensen twaalf van de twintig tegen jou, dan gaat het fout. Op alle niveaus gaat het om de innerlijke motivatie. Want ook jongetjes van twaalf jaar willen niet dat hun trainer er zich met een jantje-van-leiden van afmaakt.”
        Van Basten: „Dit spreekt me enorm aan, omdat het ook de insteek bij het Nederlands elftal is. Ik probeer primair voorwaardenscheppend bezig te zijn. Daarom laat ik in het begin nooit zo veel tactiek op ze los. Er worden hoofdpunten aangegeven en daarbij probeer ik de spelers zich prettig te laten voelen. De volgende stap is dat ze zich samen sterk gaan voelen. We stapten het WK dan ook in om ’m te winnen. Om daarna te concluderen dat het goed is geweest, maar helaas niet goed genoeg. Met z’n allen zijn we aan een avontuur begonnen, dat in de tweede ronde beëindigd werd. Op basis van de kwaliteit die we hadden. Wat anderen er ook over denken en zeggen, het was volkomen duidelijk. Daarom houd ik er een goed gevoel aan over.”
        Van Basten vervolgt: „De zes weken die we bij elkaar zijn geweest heb ik als zeer prettig ervaren. Daarbij geef ik eerlijk toe, dat ik toen wel eens het gevoel had dat ik wel wat meer en vaker met ze zou willen werken. Het idee om clubcoach te worden is toen best wel versterkt. Maar ook niet meer dan dat. Bovendien is m’n speelruimte vrij klein, omdat m’n gezin centraal staat. Verhuizen uit Nederland is dus geen optie en daarom heb ik het als bondscoach prima getroffen. Door deze functie ben ik én met voetbal bezig én ik blijf dicht bij m’n kinderen staan. Een prettig evenwicht.”
        Rijkaard: „Bij Barcelona is dat anders. Om te bereiken wat we bereikt hebben kost ongelooflijk veel tijd en energie. Zoals het ook heel complex is om aan te geven wat de basis voor ons succes is geweest. Je begint natuurlijk met kwaliteit. Kwaliteit moet vervolgens een eenheid zien te worden. Lukt dat, dan kom je in een patroon terecht en uiteindelijk in een ritme dat het soms vanzelf gaat. Op een gegeven moment is het concept duidelijk. Een proces waarin het kwartje soms na een dag valt en soms na een half jaar. Maar het is zeker geen kwestie van iedere dag aangeven dat het zo moet. Integendeel zelfs.”
        Van Basten: „Frank heeft een bijzondere prestatie geleverd. Kampioen worden in de zwaarste competitie ter wereld, de Champions League winnen en dat ook nog op de juiste manier. Heel positief allemaal. Barcelona is voor het Nederlands elftal ook het rolmodel. Of dat te hoog gegrepen is? Nogmaals, ik zeg niet dat het ons gaat lukken, maar het is wel ons streven.”
        Rijkaard: „Intussen zijn we bezig te veranderen, omdat ons spel te herkenbaar wordt. Ploegen als Atletico Madrid en Real Zaragoza spelen daar tactisch goed op in. Vooral door goed in de positie op de eigen helft te staan. Daar leren we van en dat zag je in de vorige Champions League goed tegen Chelsea. Zij deden hetzelfde als Atletico en Zaragoza en wij bleven dit keer ook meer op de eigen helft staan. Soms is het voetbal zo niet mooi, maar soms wel heel volwassen. Bovendien, een aantrekkelijke wedstrijd wordt nog altijd bepaald door twee teams.”
       „Kom ik weer terug bij het werken met mensen”, gaat Rijkaard verder. „Als coach kan je per wedstrijd zo’n zes à zeven tactische vondsten hebben, maar dan houdt het tactisch gezien wel op. Komt het dus weer op de eenheid en de kwaliteit aan, die uiteindelijk toch het verschil moeten maken. Dus blijf ik vooral observeren hoe de groep en de individu’s zich ontwikkelen.”
        Van Basten: „Weet je wat eenheid is? Johan Cruyff die naar achteren komt om de bal op te halen, waarna Arie Haan doorschuift naar het middenveld om ruimte voor Cruyff te maken. Dat is eenheid. Én kwaliteit.”
             

 Is er soms de behoefte aan een sabbatical year?
        Van Basten: „Ik heb net zes sabbatical years achter de rug.”
        Rijkaard: „Daar sta ik nu nog niet bij stil. Maar ik sluit niet uit dat zoiets reinigend kan werken.”
       Een speciale wens voor 2007?
        Van Basten: „Mijn wens voor 2007?”
        Rijkaard: „Een sabbatical year!”
        Van Basten, lachend: „Wat het Nederlands elftal betreft wens ik een kwalificatie voor het EK, op een goede en positieve manier.”
        Rijkaard: „Geloof in mensen, geloof in werken en streef een doel na. Je kunt veel bereiken door goed te werken, niet door goed te wensen.”

WWW.NICKERIE.NET

E-mail: info@nickerie.net

Copyright © 2007. All rights reserved.

Designed by Galactica's Graphics